Sovent pensam que l’evolucion umana menarà mai e mai a un mond amb mens de violéncia. Lo futur solament pòt èsser aital se i a mai de patz e una melhora espècia umana. Totun, lo mond de la benda dessenhada generalament a una conclusion opausada. Lo mond del futur – e lo futur pus pròche – solament pòt èsser aital amb mai de violéncia e una umanitat mens e mens umana. Per ansin, Gipsy reflectís aquel mond d’una manièra prigonda.
La benda dessenhada Gipsy – que fins a l’an 2010 aguèt fins a 6 volums – foguèt una benda que capitèt plan pendent lo començament d’aqueste sègle XXIen. Foguèt revirada del francés original a l’alemand, l’olandés, lo danés e l’anglés apuèi la sieuna aparicion en 1992 e uèi ja es un classic de la benda dessenhada europèa.
De còps, en tot legir Gipsy, podèm arribar de pensar qu’es una pichona òbre d’art (sustot pendent los dos primièrs episòdis L’Estela Gitana e Fuòcs de Siberia). Es aital per lo dessenh tras que polit d’Enrico Marini e lo scenari de Thierry Smolderen. Lo dessenh es una barreja del comic estatsunitenc, l’escòla de la linha clara e lo manga japonés. E benlèu aquò foguèt la causa de son succès après la sieuna publicacion en çò de Dargaud en 1992.
L’scenari es estonant: Smolderen dessenha un mond del sègle XXIIen que los avions son estats enebits pr’amor del cambiament environamental. Aquò provòca mai d’autorotas (com la C3C qu’arriba de París a Nòva York en tot passar per Siberia), mai de camions e mai de contaminacion. Es una planeta ont los camions e las megacorporacions luchan contra las nacions e los estats per ganhar qualqu’unes dollars.
E dins aquel mond caotic (e òc maugrat que totes avètz pensat ja en Mad Max a res a veire amb aquel), lo gitan Tsagoï e sa sòrre Oblivia luchan totjorn per subreviure. Es pas un mond postapocaliptic pr’amor que la guèrra generala es pas encara arribada (maugrat qu’es a mand de començar), mas es un scenari que los protagonistas sons pas uroses d’i viure. Luchan totjorn violentament per subreviure e sabon pas qual es lo sens de la vida. Aital es Gipsy.
Maugrat que los divèrses episòdis de Gipsy se debanan en desparièrs luòcs (Alaska, Siberia, Mongolia, Pròche Orient, Alemanha o America Latina) son los dos primièrs los que balharàn un perfil mai uman a Tsagoï e sa sòrre Oblivia. Apuèi, maugrat lo bon escrich de l’istòria e la sieuna originalitat, l’istòria serà una soma d’aventuras exoticas. Los dos primièrs, totun, son vertadièrament prigonds. E cal los recomandar, au mens, al legeire de bendas dessenhadas.
Una istòria de violéncia
Lo gitan Tsagoï causiguèt pas lo biais de vida qu’a. Foguèt la vida, l’òme, l’umanitat, que l’obliguèt d’o far. Es un caractèr totalament impulsiu, violent, que cerca l’amor totjorn en de femnas desparièras e que benlèu cerca tot çò qu’un uman vòl aver: d’amor. Mas lo mond ont es viu es pas aital. E per subreviure cal luchar totjorn. Tsagoï e sa sòrre fugiguèron d’una ataca de la milicia al campament gitan ont demoravan sos paires quora èran mainats. El comencèt de condusir de camions e pagar un internat a Oblivia que fins que foguèt una adolescenta poguèt pas s’amassar tornarmai amb el.
De còps Tsagoï vòl èsser sonque una òme normal amb d’interesses simples (sa sòrre, son camion e las femnas per aqueste òrdre) e pr’aquò canta e jòga lo violin. Maugrat aquò, la violéncia fa tornar totjorn la bèstia qu’a dins e torna tuar amb lo coltèl un còp e un autre.
Ambedos fraires assajaràn d’arribar a Zigansk, en tot crosar lo pòl nòrd per la Transpolo amb l’ajuda d’una estonanta femnòta nomentada La Sorcièra (qu’apuèi poiriem descobrir qu’es la cap d’una sècta d’assassins d’Orient Pròche que vòl conquistar la planeta). Tsagoï. Oblivia e La Sorcièra seràn persecutats per d’òmes de la SELMER, una companhiá que vend d’armas a quinsevolh prètz. Ailà seràn, a mai, atacats per de piratas mongòls que luchan contra lo nòu Empèri Rus (Oblivia tombarà enamorada d’un jove tsar) apuèi una guèrra crusèla contra China. Es un mond plen de violéncia, ont la vida umana val pas res.
Totun, e maugrat lo pessimisme, lo legeire dintrarà plan e lèu dins l’istòria. Lo tres que bèl dessenh de Marini l’ajudarà plan. Maugrat que lo sens general de las istòrias explicadas menan a un grand pessimisme sus lo futur de l’umanitat (e aquò que la guèrra mondiala es pas encara començada!), la lutz del dessenh d’aquela benda dessenhada e la prigondor de l’istòria (pro originala) fan de Gipsy una benda totalament recomandabla.
Es desparièra d’autras bendas dessenhadas que parlan del futur pr’amor que lo clima es pas tant fòsc. E se n’i a fòrça qu’an lo domeni del nere e de colors fòscas per mostrar una futur pro òrre es pas lo cas de Gipsy.
Dins Gipsy, maugrat l’orror , la guèrra, la fam, la mòrt, la lucha per la subrevivéncia jornalièra, i a de lutz, totjorn de lutz, que benlèu ajudan Tsagoï de conéisser de femnas e las aimar (aquela seriá una de las rasons per viure de l’òme), far d’amics, ajudar als que mai o necessitan.
Fin finala, d’èsser uman, qu’es çò que totes sèm o volèm èsser (una autra causa es se o sabèm far). Oblivia poirà venir escrivana maugrat tot aquò tanben e ambedos nos menaràn a un mond pròche a la fin mas qu’encara a d’umans (pas gaire) amb de caracteristicas tipicament umanas: ajudar l’autre, luchar per çò que volèm, defensar la familha, assajar de laissar un eiretatge aprés lo nòstre pas per la planeta e, fin finala, viure l’amor.
Pr’amor qu’aquò es solament çò que nos fa desparièrs dels animals. La capacitat d’aimar totjorn. D’assajar de far un mond melhor. Atanben quora escrivèm o legissèm de criticas de bendas dessenhadas. Pr’amor que sèm d’umans. Coma Gipsy.
Christian Andreu
diunegre.com 