Contrapés

Peu Corginista

L’apogèu de la nosta agonia ne s’ei pas hèit en un còp. Com Roma, que ns’a calut atges, epòcas, generacions. X, Y, Z, dinc a quan n’i avó pas pro de l’alfabet tà renviar, mei luenh, la nosta reddicion. Cort de letras, l’espèr n’avè pas mei cors. Mes qu’avón, aqueras comunautats de sauneis, en lo lor temps, los lors escandales, las lors susmautas e la conviccion de portar, per eras, ua diferéncia providenciau, singulara. Alteritat per la quau, d’aulhors, sovent e s’opausèn : las davancèras contra las seguentas ; las innocentas cap a las maishantas. Tant e plan, qu’estó a qui mei har e portaré la responsabilitat deus arreratges a pagar ; per chic qu’estossi estat lo de l’auta aqueth tèrmi. Nada ne’u se tirava deu front, la mea tanpòc, nada non voló plegà’s. A la rason qui comandava, sii lo perdon generau sus las fautas dejà comesas,
opcion qui semblava d’estar hòra portada, sii la volontat d’agir truc sus l’ungla e amassa, suus nostes actes qui ne podèn pas mei preténder a l’encredença ; aquesta que los davancèrs avèn, dinc a la còrda, usada. B’ac sabèm. Ailàs, qu’avèm enqüèra a acceptar o a negar lo saber : çò que hasom. Dab aquesta contricion de la vita vitanta, torpida, nod estranglaire, que causim ; tant qu’ac podóssim : apte, shens estar capable de… Òc… N’ei pas mei l’òra bona… excusas… Mes… jo ; qu’aurí devut har… ?

Sus çò qu’estó hèit abans jo, n’aví pas nada presa.

Totun, per aqueras errors de bèth temps a, las meas espatlas que’s son apesantidas, torçudas. Arcada, la mea rea de Nestòr, en bèth lutar tà m’eternizar drin, devath aquera crosta qui cela las nafras ; quaus, que ns’ac hasom cotir, d’usadura. Qu’èi paur a la bruma. D’i portar la lutz, uei, a los e las qui pagan, partatjan lo men sòrt passat : que’m senteishi vielh. A la faiçon d’aqueth putz, quan l’avem trobat. Sol e tepid. La soa solitud que hasè ben. D’ara enlà, ací qu’ei infectat, arressolhat, per aquera embrolha de voler-víver, copabla d’existir, abans de poirí’s. Lo medish estadís de realisme qui’vs honha, creats micofagues, a rossegar per aqueras galerias insalubras, canèrs putrides, e, shens jamèi aver coneishut ni vent, ni d’autas lutz que las deus neons, que v’incitatz a aperar vòste aqueth clòt shens edat… Abans jo, n’aví pas nada presa. Per aquera puruléncia, que n’ètz arribats a dobtar, de maieutica per maieutica, per contaminacion pragmatica, de l’evidéncia : de la ciutat de las tors de veire, de l’acès a l’alande. E jo qui, que m’ac pensi, èi viscut per aqueth aulhors, jo medish, que me’n vieni a desbrombar la soa musica, nòta per nòta. Òh… aqueths bronits… Qu’èi chics reclams de rèsta. Sonque los que la mea memòria traucada e’m voló concedir de grat e qui’m huei a tot doç, shens nada dolor. Que’m brembi un còp de mei, lo darrèr au paréisher, d’aqueths parcatges, espacis verdejants, au bèth miei deus quaus e creishèn aqueths èstes sauvatges, arbos trimbalants, com los mens arríders de nin qui florivan gaujós a l’entorn, en garrapar dinc au sucrat de las fruts lors. Lo jòc qu’èra lavetz permés, a gratís, en bèth miei de l’arrajada. E que passavi, devath aqueths rais, moments sancèrs ; en n’i negociar pas sonque pausas de vita mei: Mamà… Mamà… que t’ac prèi…

N’aví pas nada presa

Que senteishi aqueras reminiscéncias febrilas, luenhècas ; pesantas sus jo, com totas aqueras causas qui s’impausan, categoricas, seguras, per la resolucion que’s pòrtan, qu’anoncian : cessem de paupejar las parets escuranhosas d’aquera fatalitat qui, en aquesta espuga, e ns’embarrè. Rai çò qu’avem ! Qu’avem ? Rai las nostas certituds ! Qué sabem ? Rai la nosta subervita ! Qui èm ? Qu’èm los qui an a pujar a l’assaut deu Cèu ! Los qui ac an tot a negar, entà’c tot tornar apréner ! Tot riscar, entà’c tot tornar gahar…

Solament…

Atau…

Ne soi pas la boca que cau a las vòstas aurelhas. Las que’vs calè, condemnadas au silenci, que las vei balançà’s, tornejairas, enter l’arreganh de las purmèras senténcias e lo rangolh deus darrèrs mots. Vertat, los miélhers que son partits purmèrs. E jo, en bèth estant lo darrèr, vielh fragile, secret, ne sèi pas mei qué’vs díser, ne sèi pas mei qué pensar. Las mans ligadas contra la rea, que balanci a cridar : mes… qu’avetz hèit ? En nse bèth castigar, que v’ètz dats vosautes medishs a l’avalida. Que soi lo darrèr òmi ; aus mens darrèrs, las bèstias. D’aqueras qui, borrèus abestits, e’s cèrcan per l’escuranha, estridulant la claror qu’exprimeishen de misèria ; mes l’ehlama qu’ei shorda, ne’s pòt pas sonque véder e ne respon pas a la cecitat de las larvas : jo, n’èi pas mei nat gost tà la prova, tà nosautes tots, nada lagrema. Totun, dilhèu vosautes, que n’avetz de rèsta drin tà un pairbon.

Nada presa.

Entà lo qui, tà quauques dias mei, deishant har la soa caducitat, que v’auré de grat estauviat l’obratge de’vs cascantejar las mans prendivas ; ahamiadas de trescar amassa, per un nod grossièr, l’inevitable e l’imparader. Talhar un arbo au còr de l’ivèrn, que compreni l’idea… e vosautes ? Ac poderetz ? E poderetz aver en pietat ? Pietat… non m’arbóhitz pas devath los vòstes pès, en aquera tèrra mauarcuelhiva, hreda ; mes en aqueras cauterassas, longas cheminèias, per las quaus e ns’arriba la calor, lo suportader. Que poderí atau partir, com hum, tà la susfàcia, dar lo torn deu monde :

— Avetz ua darrèra paraula ?

— Qu’espèri… qu’espèri non pas aver lo varam.