Fantasia entà sorríder

Pòt arribar-se a díder que J. R. R. Tolkien ei un autor de comèdia? Pensi que pas. Ei mes  conegut pes sues òbres deth genre dera fantasia que ja son classics deth sègle XX d’aguest genre. Eth libe Eth Pagés Giles de Ham ei un libe que siguec pensat entàs mainatges. E maugrat açò a un ton fòrça trufaire. Era desparietat damb auti libes sòns coma Er Hobbit o enquia Eth sénher des anèhts ei que, maugrat  èster  ua òbra de fantasia, eth lector pòt pas créder en nat moment era istòria. Mès açò ei precisaments çò que ne hè ua obra unica e tanben tendre.

Ei atau pr’amor que Tolkien adòpte en aguest libe un ton de badinada que hè sorríder eth lector un còp e un aute. Mès aquerò ei pas negatiu. Mes ben eth contrari. Solament començar er autor balhe detalhs que son tot un cluc d’uelh ath lector e dilhèu pr’açò son meravilhosi.

Eth protagonista deth libe non ei aute qu’Aegidius Ahenobarbus Julius e aguest ei Agricola, çò ei pagés. Demore en eth vilatge de Hammo. E pauques linhes dempús confesse qu’eth son nom en lengua vulgar (anglés) ei Giles of Ham.

Damb aguest començament trapem ja ua beròia badinada intellectuau  de Tolkien. Eth nom hè pas era causa. E toti aguesti personatges damb uns noms tan longui dera epòca medievau son, a viatges, pas necessaris pr’amor que damb un nom mes cuert ja n’i a pro. Mès contunhem ena istòria pr’amor que, maugrat fantastica, ei plea de badinadas. Eth pagés Giles de ham a un can: Garm. Aguesta ei ua auta badinada. En eth libe, eth can de Giles e eth son shivau son tan importanti coma eth madeish pagés. Era qüestion ei que Giles reaccionarà mau quan un gigant aucirà era sua vaca. Prenerà eth son mosqueton e l’aucirà. Dempús d’aguest hèt serà considerat per toti es habitants de Ham coma un vertadièr eròi. E arreceberà der arrei ua espada magica coma prèmi.

Ei possible qu’en ua epòca plaçada ara fin dera preséncia romana ena isla de Britania e abans der arrei Artur i aguessen mosquetons ? Toti sabem que non. Mès aguesta llicéncia ei un aute gèst literàri de Tolkien que va mes enlà dera madeisha istòria deth pròpri libe. Ei ua auta des petites jòies que se poden trapar en Eth pagés Giles de Ham.

Era istòria contunhe, podie pas èster d’ua auta manera, damb un drac. Eth sòn nom ei ua auta badinada de Tolkien: Chrysophylax Dive, que tradusit ath grèc e ath latin vò díder “eth que guarda eth tresaur e ei ric”. Era istòria descriu coma Crysophilax ei trapat peth can de Giles e balhe era alèrta. Eth pagés pren era espada e menaça eth drac damb era. Aguest, en tot véder es sòns poders magics, deisharà eth vilatge e fugirà. E tot arribarà as aurelhes der arrei. Que vò er argent prometudi peth drac a Giles e es abitants de Ham.

Era amassada damb eth drac

Quants viatges avem liejut ua istòria damb un drac? Pòt èster qu’aguest viatge siguesse ua istòria pòc interessant ? En Er Hobbit Tolkien acabe damb ua fin susprenenta e fòrça originau. Aguest libe sus Ham siguec escrit eth madeish an dera aparicion der Hobbit (1937) e calie donques desvolopar ua auta fin.

Era resolucion de Tolkien tanben serà originau e restarà pas originalitat as istòries de dracs. Eth pagés Giles de Ham prenerà era sua espada Talhacoes e anarà a trapar eth drac en es aluenhades montanhes deth nòrd deth reiaume on demore. Damb eth i anarà ua armada de cavalièrs que, eri òc, an fòrça mes paur de ChrysophilaX que non pas Giles.

Dempús aquerò se debanaràn fòrça mes causes susprenentes que hèn dera fin dera istòria era part mes interessant, divertida e simpatica de tot eth libe. Cau pas les explicar. Solament volem díder qu’era fin ei, per se, magistrau e qu’eth lector la pòt pas imaginar en cap moment. Pr’aquerò ei originau e eth libe deliciós.

Quauqu’uns an considerat aguest libe coma ua òbra menor per rapòrt a d’auti de Tolkien. Dilhèu an cèrta arrason pr’amor qu’Er Hobbit e Eth Sénher des anèths son òbres mèstres deth genre dera fantasia d’aué. E Tolkien ja non ei mes considerat un escrivan entàs mainatges. A guanhat damb era sua òbra e eth tenps, en tot inclúder tanben ací eth cinèma, un lòc reservat a pòqui escrivans de toti es temps. Solament era istòria de Frodo a venut mes de 150… milions de libes en fòrça lengües dera planeta. E cau tanben díder aquí qu’era inexisténcia d’ua version en occitan ei encara aué ua fauta des granes que cau solucionar e ja.

Non, eth genre dera fantasia a deishat d’èster aué un subgenre damb noms coma J.R.R. Tolkien o libes tanben coma Eth pagés Giles de Ham. Ei un genre que tanben se ne arrís d’eth madeish, que sap èster tanben simpatic e necessari peth lector e sap balhar mes e mes desir de liéger d’auti libes de Tolkien o d’auti autors fantastics. Cau rebrembar que Tolkien formave part d’un grop d’escrivans que s’amassaven cada cèrt temps ena taberna per parlar d’istòries precisament coma aguesta, coma era der Pagés Giles de Ham o dilhèu tanben d’auti seriosi ? Eri èren es inklings. E tanben sabien, aguest libe e Tolkien ac demòstren,  arrir-se’n  d’eri madeishi. Mès en tot escríver literatura en majuscules, qu’eia çò deth que parlam ja hè ua estona.

Christian Andreu