Heurièr Garbassit de mai

Per Jessyka Rojo

Heurèir èra d’aquestes manganas que creden que la vi’a n’es hèita que de gost, de gost de la nueit, dau sang, e de tots los brams que sabèvan cascarejar entre dau vielh beton e lo pòrt…

Heurèir èra bèth coma un estiu tròp caud, a Heurèir l’agradava d’acorsar lo temps, shens jamès arribar a lo gahar vertadèirament. Heurèir aimava mei que mei pérder sas pensadas dens la Luna que lançavan lugrets tròp blancs sus lurs excès de vi’a…

Aquò’s era que, un desseir qu’avèvi estrauviadas mas d’rivas entre ralhs e alcoòl, m’a contat la cançon de Heurèir, de son amna qu’avèvan volut sauvar e de son castiment per auger aimat mei la puretat…

Lo mai avèva neishut coma un miracle de Judèa, vingut d’un pau sacrat e entarnat au cim d’una colina. Florit l’estiu, puei en majestat per devath de la nèus rara, blanc, bloç, o eriçat de milèirs de curs roges quora avèva lo coratge de portar son frueit. Heurèir passava devant eth cada jorn e parava imperceptiblament la man per una miardisa panada au vent, puei se n’anava viure damb l’escurada, las bagarras, los congòs, mei lo ròm. Quand lo pòrt dens lo negre sentèva la sudor, la rauja e los viatges, Heurèir ne pensava qu’a la senteson doça, tròp doça de la flor crosada pus lèu. Avèva frairs, manganas coma eth, bèths e fòrts coma eth, quasi alunats coma eth, immortaus, los aimava tots, partatjava son sang damb eths. Mes digun d’eths ne sabèva apaisar son còr coma lo mai. Un de sos frairs un jorn a causit lo leit de Garona, per negar una vi’a, causit l’eternitat per dançar. Lo plorèren coma sols los òmes saben har, sens ploras e damb mila crits au ventre, l’enterrèren pas, mes un vielh curat se carguèt de pregar. Un còp la darnèira cançon acabada, gaitèt los frairs e Heurèir, parlèt dau salut de son amna, d’un paradís mei que blanc e d’un pair qu’aimava en delà d’eth medís…

Regardèt encara un còp Heurèir dens los uelhs, lo sentent mei regde que tots, e li donèt un ultime rendetz-vos, una darnèira chança permèir que de bassacular dens un enfern. Lo jorn vingut, Heurèir qu’avèva passat sa nueit a interrogar la Luna, passèt pròche dau mai e vit qu’èra mòrt, totas sas balancas a tèrra, la quita tèrra negra e eishuga. Alavetz vai per fin braulhar, ‘massant cada esclapòt de sa flor perduda, se’n angut barrejar sas ploras aus aigòts de Garona… Lo sorelh avèva secat las aigas tarriblas qu’avèvan marcat las gautas de Heurèir… quora la Lune s’esvelhèt, s’avisèren qu’avèva dispareishut…

Lo curat parlèt alavetz d’un castiment per auger culhit que non pas de pregar, los manganas creduren qu’eth tanben avèva causit de s’engorgar… sola Garona sabèva mes ne diré pas jamèi, que sus la Luna, un ritme perfumat, coma un vent especiat se leva, per tan d’acompanhar la dança que Heurèir hèi per aimar son mai adorat…

Congò : danse traditionnelle gasconne de marins, introduite à partir des ports mai

(nm) : aubépine mangana : mauvais garçon