Per Joan-Claudi Puech
Lei fenèstras s’èran alandadas. Una ventolada probable, e eu se n’èra pas manco avisat, d’aitant mai que la matritz, l’ordinator que teniá d’a ment l’intendéncia de l’ostau, aviá ren senhalat.
Li aviá faugut de temps per sentir l’aire novèu, frescolet un pauc, vivificant. D’en premier, siguèt pas qu’un murmur luenchenc, testard, que destorbèt la torpor, onte, ambé delici, s’èra laissat sepelir. Dempuei quant de temps?
Doas nὸtas que clantiguèron, tot au cὸp conegudas e oblidadas, e que dau mai anavan dau mai estraçavan lo tranquillitat dau membre. “Cocut! Cocut! Lo temps es vengut!” Semblava de dire l’aucèu.
Una lὸnga frenisson sus sa pèu acabèt de lo tirar de sa letargia, e, tau coma l’aranha qu’entre dos degots d’aiganha se despulha au matin de l’engordiment de la nuech, despleguèt un braç, lentament, e comencèt de davalar de la fusta onte s’èra anat encrocar.
Bὸrd que sortiá jamai, aviá trobat aquí lo mejan de faire un pauc d’exercice. A la debuta per faire plaser a sei gènts que tiravan pena de son estat. Quand crompèron, aquestei, l’anciana manhanariá e sa campanha a la sortida dau vilatge, li laissèron lo darrier estanci qu’èra tot d’un tenent. Un membre gigant sota lo teulissa ambé fὸrça trauquets dins lei parets, qu’aquí, ancian temps, i tancavan dei faissons de ginesta seca per l’educacion dei manhans. E a flor e mesura que se fasiá mai leste, eu, son paire ajustiá quauquei fustas de mai, e de presas d’escalada de pertot.
Longarut èra, prim, quasi maigre. Ges de vèstits que li anavan. Se sentiá pas a son aise quand sortiá. Avant. Se cresiá de marcar mau. Quant de temps qu’aviá pas sortit?
La violéncia de l’exterior l’espaurugava. Pas aquela que maca e que pὸu tuar, non, qu’aquesta es pas que primària, e de tot biais una revὸuta es mai sovent aquí que s’amadura. Es l’autra que li fasiá paur, que l’empachava de viure, aquela, psicologica, sornadura, que s’èra espandida de pertot, e que s’auborava, ara, coma estent lo solet biais de bailejar lo monde. Èra ensenhada tanben. Ges de professors, per exemple, que l’aguèsson pivelat, que li aurián donat una enveja qunta que siegue. Ges de figuras en cu s’identificar, ges d’erὸi ὸ d’eroïnas.
Lo questionament, lei dobtes, la lentor, lei feblesas mai, èran fὸrabandits d’aquela societat de la “no alternative” que li èra venguda completament forestiera. Dau descὸr e de l’ὸdi, èra passat a l’indiferéncia.
Tant coma aquela deis autrei, la preséncia de sei gènts l’enfectava. Suportava pas la manca d’intimitat. S’isolava dins sa “seuva de fustas”, coma disiá lo paire. Lo menèron consultat, faguèt dei tèsts, mai trobèron ren que siguèsse patologic. Aviá una agudesa fὸra-nὸrma dei problèms existenciaus, diguèt una psicolὸga.
Fasiá una bèla vὸuta que s’èra pas fach ausir lo cocut, ὸ benlèu que l’aviá mancat, eu, l’an passat, tot enviscat qu’èra dins son malèsser. Istèt en chancèla quauquei segondas; aquel “an passat” li semblava luench. Sorriguèt, puei dins un moviment larg e plegadís davalèt de son ajocador per anar a l’endavant dau cant emmascaire.
S’aplantèt davant la fenèstra. Èra nus. Èra sempre nus au sieu. Perqué cargar dei vèstits venguts inutils? Pareissiá prὸche l’aucèu, mai se saup pron qu’es jamai aquí onte se pensa de lo destocar, qu’aquel encantaire vengut de l’autra man de la mar, aqueu rampelaire de la prima, tèn sempre l’engenh naturau de pas se faire ausir que de luench. Deviá nisar dins aquela montanheta blava que barrava l’orizont davant, e qu’eu, subran, se posquèt pas rementar lo nom. Sus lo crestenc, una tirassiera blanca sotalinhava lo cèu. Una saupicada de nèu tombada de la nuech. Qunta nuech? Ne’n fasiá plus lo cὸmpte. Èra la nèu dau cocut, la darriera, aquela que sὸna la saba, l’espelida de la tèrra.
Agachèt puei lei sèrras degalhadas e lei fruchaus maulauts dau fons dau pargue. Les robiniers avián passat lei ribas e esterilisavan tot sota son fulhum, e, prὸche la rota, lei romiás estofavan leis agrenàs dins sei sebissas. Solets resistavan quauquei noguiers. Au mitan, d’a vegadas, una bassacada de vent solevava lo canton d’un tibanèu. Una iorta esfondrada. Un imatge li tornèt. Una cara joina, una filha, que l’agachava d’aila, dau temps que lei gendarmas, cascos e cuirassa negras, l’emponhava. Aquestei, semblavan que vesián pas l’ostau.
Sempre atentiu au cant de l’aucèu, davalèt a l’estanci d’en bas. Dins l’escurina, sus la comὸda dau corredor, devistèt la siloeta d’un chin que benlèu èra estat sieu. Coma aviá fach, aquest, tant pichὸt qu’èra, per s’anar ajocar aquí ? Li passèt la man sus lo cotet, per careça, e rescontrèt pas qu’un pelatge rufe e poussόs. Èra empalhat. Dins la cambra, una freg intensa l’arrapèt. Èran aquí lo paire e la maire, alongats d’esquina sus lo liech que donavan d’èr a dei gisents d’un cὸp èra. S’èran fachs vièlhs. Seis uelhs encara duberts remandavan dins la penombra lo tèune rebat d’un luminon blavenc que dau plafon velhava sus elei. La matritz aviá baissat la temperatura per servar lei cὸrs.
Au planpè, en passant, toquèt l’ecran dau grand ordinator. I aviá gaire de luminositat, la mema que dins la cambra. Un lutz que s’esparnha. Just çὸ que faliá pasmens per donar a veire lo darrier messatge de la matritz.
“ Tot comptat e rebatut, la darriera causa que posquèssi faire per t’aparar es de durbir l’ostau. Ai laissat lei reflectors polarisats (lei tometas coma disiás) en posicion sarrada, de tau biais que de luench l’ostau serà encara quasiment invisible. De prὸche, aquὸ serà plus possible que dins gaire podrai plus produrre d’imatges virtuaus. Bὸn astre!”
Benlèu qu’aviá sachut legir, mai aquela sarabanda muda dei marcas estranhas e lusentas s’endevenián pas ambé l’armonia dau cant.
Coneguèt pas l’ὸme grandaràs que l’espinchava dins lo rebat dau mirau de l’intrada. Èra de pèu bruna e deis uelhs daurats, lὸng dei braç. Fὸrça lὸng. Se clinèt un pauc, arribavan ai cavilhas. Una monina d’una novèla mena.
Quand passèt lo lindau, lo cocut se calèt, e eu, subran, se sentiguèt coma desmamat. Tanben li venguèt en boca un gost de cendre; un imatge de la filha de l’ὸrt, dau Papà e de la Mamà, li atraversèt l’èime. Sentida e gost que tanlèu siguèron oblidats quand reprenguèt lo cant emmascaire de l’aucèu, e, lo seguissent, s’enanèt dins l’anar saborόs de l’aire. Risiá, se fasiá dau Monde una fèsta de la gaug.
Fariá pas l’error de pas reconéisser lo Paradís, coma advenguèt, pareis, a l’Adam, lo premier deis ὸmes.