Insulars (II)

Per Remèsi Bòi

II

Darrèr lo son burèu, identic de plan a tots los qui pleavan la sala d’arcuelh, un secretari grisejant que classava ua piela de documents d’ua importància relativa : qu’èran las autorizacions de prospectar qu’avèva a verificar cada dia. Lo prètzhèit qu’èra de controlar los anars tornars de totas las barcas deu Solh per las zònas maritimas de l’Union. Ua carga de las pesugas qu’eth e un centenat deus sons collègas e prenèvan au seriós. Lo quarantenari de la cara prima e fatigada ne lhevè pas lo cap quan las duas gojatas e’s presentèn au son burèu. Portat peu briu de l’acostuma que sagetava las huelhas bluas d’un biaish quasi automatic. Las lors preséncias ne serén pas estadas remarcadas se Mia, après ua espèra de las longas, ne las avossi pas manifestadas per un escarrada de garganta. Ad aqueth brut, un detzenat de caras que’s lhevèn, los uelhs cargats d’arcasts per las personas qui gausavan destorbar ua òbra que los foncionaris estimavan de talha. La horrèra muda que tornava a la soa tasca vitau per l’administracion. Cada element qui la compausava qu’avèva tornat préner lo son ritme de tribalh, deishant las intrusas a la carga d’un collèga qui ensajava totun de contunhar : «Que supausi que voletz ua navèra afectacion. Avetz lo contracte precedent dab vos ?» La votz qu’èra monocòrda e hreda, quasi flaca. Lo foncionari qu’articulava de plan e que pontuava cada frasa per un long sospir. Ua actitud negativa qui hasèva sentir a las gojatas tota la lassitud qu’avèva provocat la lor intervencion. «E l’avetz ? Çò tornè díser l’òmi shens espiar-las. – Òc que l’avem, çò tornè Mia en cuélher lo papèr jaunit dens la soa biaça, atau…» L’òmi qui èra tostemps capbaishat que prenó lo papèr. Que’u pausè davant eth entà’u léger. La soa cara n’amuishava pas nada expression manca la qui n’avèva pas deishat despuish lo començar. Un silenci deus longs que s’installava lavetz dens lo recebedor on ne rasonava pas sonque los bruts deus dits qui maquinapicavan adarron. Las gojatas que semblavan d’estar nerviosas. Ka que’s sentiva opressada per aqueth bastiment lugubre e mau esclairat. Vertat qu’èra mei acostumada aus grans espacis deus limites invisibles e a la corruda descabestrada deu vent. En aqueth lòc, au contra deu son enviroament naturau, los limites qu’èran vededers, marcats per las murralhas espessas e aigolejantas qui cenhèvan un edifici deu quau lo vent èra hòrabandit. La capdèta ne volèva pas sonque ua causa, tornar sus la plana de las andadas. Mia, qui ne deishava pas d’espiar l’òmi davant era, ne podèva pas har empach ad aquera paur qui creishèva mei anar mei peu son dehens. D’acostuma qu’èra la soa mair qui vienèva cuélher la lor navèra afectacion e eras que demoravan a la barca a cargar los arrecaptes. Qu’avèva ua sentida de las maishantas. Ne cranhèva pas de non pas recéber ua afectacion, tots los qui avèvan ua nau ne podèvan aver ua shens nada dificultat, mes çò qui la sanglacè qu’èra la possibilitat de’n recéber ua tròp aluenhada deu Solh.

Quan avó acabat de verificar l’autenticitat deu document, lo foncionari que’n prenó un aute pausat sus ua piela a proximitat. En bèth tornar au son tribalh, l’òmi que prenó un sagèth deu mange fatigat. Que’u hasó préner ua tinda blavassa e oliosa abans de trucar flac lo pè de la navèra pagina entà’i inscríver l’estampilha oficiau. Mia, ansiosa, que prenó lo document quan lo foncionari l’ac parè dab deishèr. La gojata que trantalhè un moment. Que sentiva a créisher peu son dehens aquera apreension, la paur de’s véder enviada enlà de la zòna de seguretat de l’Union. Que’s cluquè los uelhs sospirant long. Que l’avèva calut mantua minuta abans de gausar léger aquera pagina de papèr deus angles eslorits. La soa lectura qu’èra esitanta e que trebuquè sus la màger part deus mots, mes que comprenó çò de màger. Peu demiei deus paragrafes escriuts dab ua emfasi de mau léger, la gojata que trobè pro lèu çò qui l’interessava vertadèrament : las coordenadas de la zòna on èran afectadas lavetz. Ne coneishèva pas l’endret indicat, çò qui ne la rassegurava pas briga. En bèth saludar l’òmi qui ne responó pas, Mia que sortir deu bastiment oficiau, seguida de près per Ka… Tanlèu dehòra las gojatas que’s hiquèn a cercar ua taula, un taulèr o ua susfàcia pro plana entà desplegar la lor mapa maritima. Que s’estanquèn a un chauchinís qui n’ameritava pas briga lo nom que l’estó balhat peus proprietaris. En efèit, l’endret n’avèva pas arren d’un palais, mes qu’i avèva cadièras entà s’assèder e aiga purificada entà béver. Las gojatas ne’n demandavan pas tant. La

patrona de la gaudonha, acostumada au herumi deu parçan, que deishè Mia e Ka desplegar la lor vela sus ua taula, shens destorbar-las. La grasseta qu’esperava qu’avossin acabat abans de préner la paraula dab ua votz joviala e mendreta. Las gojatas de la vela que’u responón que ne volèvan pas sonque aiga. Ua responsa a la quau la patroneta e sorridó d’un biaish charmant abans de deishar las soas practicas qui pareishèvan d’estar concentradas sus la lor navèra destinacion. En efèit, clinadas de cap a la mapa, Mia e Ka que cercavan dab ànsia lo punt precís on se crotzavan la latitud 78° 54′ 00 » nòrd e la longitud 18° 01′ 00 » èst. L’ainada que sospirè quan comprenó que la lor navèra afectacion que las anava miar enlà de la zòna de l’Union. Luenh au nòrd, enlà deu Vielh Hòi. Aqueth òmi de gres qui s’en·honsava drin a drin dens la mar. Mia que’s tornè plegar la vela. Lo portolan familiau ne’u hasèva pas mei besonh. Que sabèva de plan on avèva a anar e aquera idea que la sanglacè…

Ka que’s guardava l’alet quan la nau e seguiva ua riba cobèrta d’un sable roi. Qu’avèva los uelhs clavats suu pè deu cèu qui’s revelava mei anar mei a mesura qu’avançavan. Que’s pausava la medisha question a cada còps que passavan pr’aquí : e seré aquí tà las arcuélher ? La gojata que sorridó sobte, rassegurada per çò que vedèva lavetz. Davant era que s’amuishava lo vielh Hòi. L’òmi de gres qu’avèva tostemps lo cap enlà de l’aiga : qu’èra un bon signe. Tota la soa enfança qu’èra estada breçada per aqueras legendas qui vivèvan peu demiei de las andadas. Ka que’s brembava enqüèra quin la soa mair e’u contava la deu vielh Hòi. Camas plegadas, esclairada per la lutz naturau de la lua qui’u balhava l’anar d’un shaman, la contaira que començava tostemps la soa istòria per la medisha frasa, un començar rituau qui rasonava enqüèra a las aurelhas de Ka : lo vent que’m shiulè los secrets de la mar. A despieit d’era, Ka que marmotè aquera frasa quan la nau e passava lo gigant quasi lacat. Mia, qui n’avèva pas deishat la soa capdèta deus uelhs, que l’entenó e dab ua votz de las doças que contunhè lo raconte : «E lo que’vs vau shiular qu’ei lo deu vielh Hòi, çò sorridó quan la soa sòr e’s virava de cap ad era suspresa, ne parlarà pas de’us qui viven sus la plana de las andadas, mes deu vielh òmi e de la mar. – Estanca’t, çò tornè Ka d’un ton hred.» Qu’èra virada de cap a l’estatua naturau a l’imatge de gigant. Qu’avèva l’espiar perdut peus trèits cavats e inexpressius d’aquera cara de gres, cercant probable la sapiéncia millenària d’aqueth guardian, d’aquera gaita infatigabla qui’s brecava los uelhs a claverar adarron lo pè deu cèu. La capdèta que sospirava en imaginar la dolor que la soa reaccion avèva podut dar a la soa sòr. N’ac desirava pas, mes de l’enténer a contunhar aquera legenda, un raconte ligat a la lor mair, que hasó vàder peu son dehens un sentit violent que ne podó pas reprimir. Qu’èra estat instintiu, quasi independent de la soa volontat. Aqueth raconte qu’èra lo de la lor mair, l’eretatge que’us avèva deishat abans de partir. Un eretatge que la gojata ne volèva pas partatjar peu moment. Que’u se volèva entad era soleta. Guardar lo son d’aquera votz baisha intacta lo mei longtemps com possible… Que s’èra avisada, en pensà’i, qu’èra estada aquera paur de desbrembar la votz mairau qui avèva hèit vàder aquera reaccion de las violentas. Paraulas de las quaus avèva avut degrèu autanlèu qu’estossin prononciadas. Ka, vergonhosa que’s tornè virar de cap a la soa sòr, capbaishat. Que’s cercava los mots entà’s desencusar, entà har compréner a Mia lo perqué d’ua tau violéncia. La capdèta que marmotè quauquarren, un dequé qui ne semblava pas briga ua frasa. Que semblava d’estar meilèu un chebit feble e de mau compréner. L’ainada que sorridó en har compréner a la soa capdèta que n’èra pas la pena. En efèit, Mia que sabèva de plan lo vueit qu’avèva deishat la desapareishuda de la lor mair. Qu’ac sentiva tanben, mes a la diferéncia de Ka las soas responsabilitats qu’ac dissimulavan. Dens las soas pensadas n’i avèva pas nada plaça per aqueth sentit, cada segonda qu’èran emplegadas a’s questionar sus la seguida de l’expedicion. Que demorava mantun dia de navigacion abans d’arribar a destinacion. Mantua nueit a passar sus la plana de las andadas. Ua resèrva de neuritud insufisenta qui las forçaré a pescar en bèth saber los riscs que prenoran e fin finau, que’us demorava a trobar l’endret e d’i recuperar causas de valuda entà’n poder exigir un bon prètz. Non, ne vagava pas a l’ainada de’s deishar gahar per la colèra o peu tristèr. Lo son dòu que passaré en har çò perqué èra estada formada, lo son tristèr e la soa colèra que passarén donc en susvíver…

La nueit seguenta, quan la lua plea e traucava lo veu escuranhós, la mar que s’èra apasimada e que breçava lavetz la nau immobila, privada de vent. Las gojatas ne dromivan pas. Ne calèva pas dromir la nueit, qu’èra causa sabuda. D’acostuma qu’èra meilèu lo temps de las velhadas, deus conselhs de familha o deus comptefinats, mes aqueth ser ne s’entenèva pas sonque lo silenci eishordaire. Mia e Ka, per la lor purmèra nueit soletas sus la mar, n’avèvan pas alucat nada lutz : la nueit qu’èra de tot biaish pro clara entà véder luenh. Ne’s calèva pas har remarcar. Installadas dens la lor cabina, las gojatas que gaitavan adarron totas las ombras qui’s podèvan dessenhar sus aquera linha qui esmiejava lo monde. Ajaçada au pòste d’observacion, l’ainada que guardava a man ua arma pro anciana. Aquera carabina, un Mosin-Nagant 38 en maishant estat, qu’èra estada transmesa com un tesaur per totas las generacions precedentas abans d’arribar a las mans de Mia. Aquesta, qu’avèva passat tota la soa enfança a entertiéner aquera arma de la quau depenèva la subervita de la familha. Que’n coneishèva tots los defauts, lo mendre desequilibri, mes ne se n’èra pas jamei servit vertadèrament. L’unic usatge que n’avèva hèit que’s limitava aus entrainaments, pendent los quaus la soa mair e l’ensenhava tot çò que ne calèva pas har dab ua arma… Ka que s’èra adromida. La fatiga deu dia e las emocions d’aqueth periòde que l’avèvan forçada a non pas respectar l’ua de las règlas màgers de subervita. Mia que sospirè tot doç, era tanben que sentiva la fatiga qui l’assautava, mes ne’u podèva pas cedir. Qu’avèva las perpèras qui’s clucavan e la vista qui’s velava. N’i avossi pas avut aqueths bronits entà destorbar lo silenci nueitiu que s’estora adromida com la soa sòr. Mes que’us avèva entenuts : mantun motors, dus o tres probable, qui s’apressavan de la lor nau. Mia qu’espiava dehòra entà véder d’on vienèvan mes la lua que s’èra celada e lo veu escuranhós qu’èra tornat, mes espés que d’acostuma. La gojata, ahiscada per l’adrenalina qui l’avèva desvelhada, que gahè la carabina. Que verifiquè lo cargador. Que placè l’arma a la soa espatla. Que fretè los uelhs e qu’esperè… Dens las tenèbras d’aquera nueit espessa los crits shords de l’escaramoisha que tuèn lo silenci dinc a punt d’auba e la mar destorbada que’n borí de ràbia.