Passejada peus bòscs.

Peu Corguinista

«Malaja ! Malaja ! Meilèu la negada que demorar !»

Lo front umide per la corruda e los dits sarrats suu meroprat¹ lo mèste que sautava peus terrèrs mossalhats. L’aire fresc de l’auba que’u torrolhava las canaveretas. Que bohava dejà a’s desarrigar la lenga. Que s’estanquè darrèr un sormprat², las paumas suus jolhs, un moment sonque. Los uelhs fixats suu pertèrra de huelhas, ne’s podèva pas empachar de pensar au vielh. Lo que deishè au son darrèr, eth e la soa infirmitat. Ad aquèra pensada que’s hiquè a córrer dab mei d’arsec, com si lo son cuu que lofiava hlamas. Non pas i pensar, non pas sonque pensar la Roncuda³ de la quau s’apressava mei anar mei. Que podèva enténer a la paur que’u cridava de huéger, mei vist, mei luenh. Sobte que s’aplatè. Qu’avèva las mans crispadas suu long barròt garnit d’un cap de hèr. Ua estranha belada, au luenh, que copava lo son balanç. Qu’èra trufandèra… Que podèva remèter aquera votz au demiei de mila. Ua de las escarnidoras. Qu’èra aguda, cridassèra e carrincaira. Que traucava las aurelhas dinc a la sang. N’i avè pas nat dobte, qu’èra la deu Bernat, aqueth pelièr de hilh de canha.

« Bêeeeee ! Bêeee ! Ça-i ça-i pichon ! Ça-i véder Arnaut ! Be sabem qu’es ací !»

N’avèvan pas trigat. Eths, qu’ac sabèva, aquera votz cridassèra n’èra pas jamei sola. Shens l’enténer que devinava a Amadèu, savi silenciós, la lenga la mensh penuda deu vilatge. Que’u podèva sentir lo gohorroi que portava com armadura. Un dusau epidèrma de cuer, qui’u tanava la pèth. Los dus òmis qui’u perseguivan qu’èran dus sap-au-pishs, mes qu’èran tanben los miélhers dus conscrits deu bordalat.

N’i avèva pas sonque ua solucion. Galopar com si avèva los cornuts au darrèr. Ua alenada, ua dusau, ua mei e que’s tornè quilhar en har vàder carrinquets de brincas, qui’s planhèvan devath las soas sòcas. De tira, qu’entenó los uglets shords d’Amadèu e lo gai de Bernat.

«On te’n vas atau ?! Petapaur !»

Qu’èran mei pròcha qu’ac pensava. Qu’arridèvan en tot lançar las lors encamadas velòças e expèrtas. Au darrèr d’eth que podèva sentir la honhada deus tracaires aumentar a cada pas. Que’us distanciè de hèra totun. Las bandolerias paternaus que’u hasèvan profieit fin finau. Tostemps en camajada, que sautè ua galihèrna. Que contornejè un arròc ahurat com un peish. Qu’arribè a ua artiga perduda au miei de la seuva. Ne’u vagaré pas de la passar. Que serén sus eth abans que podossi estar de l’aute costat. Que decidí a la prèssa de s’acatar dens l’un deus bosquets, brocut mes florit de floretas blavas. Aquí, en l’esconeder brostèr, qu’entenó los pes travar sus la tèrra gerbuda. Que’us vedó tiéne’s las hautas.

« Que’u ns’avem perdut Amadèu ! Quin ei possible ? N’ei pas sonque un sap-au-boc !»

L’òmi de la votz eishordaira, suu còp de la malicia, que portè ua man sus la guarda d’un dragon qui penèva a ua cinta grossièra. Com hòu, Bernat que trucava arbos e èrbas hautas devath l’espiar planpausat deu son parion. Que i avè dens la soa colèra quauquarren de patetic. Que lançava crits aguts d’isteria, com eishorbat per la ràbia. Ne s’estacava pas sonque quan encontrè, dens l’entrecamas, la punta herrada d’un bruishòc qui’s defenó. L’enrabiat que hasó un patinglat deus beròis, en suspréner lo son monde per octavas mei agudas e insospectadas. Arnaut que s’arroncè suu pic deu broishagar. Lo cor sarrat e tot lo son coratge a las soas mans, qu’espiè Amadèu dab herotgèr. Aqueste qu’empunhè la soa maça pro viste. Que dessenhavan un cercle en se claverar mutuaument. Fin finau, Amadèu qu’arribè au ras de son companh. Aqueth, las pèrnas cap au cèu, que’s tienèva las vergonhas a duas mans. Qu’aledè per shiulats bracs. Lo Mut ne digó pas arren, ne marronava pas sonque, de desaprobacion probable. Que tornè lhevar la cara, inexpressiva de cap au hueitiu.

« Deishà’m partir, Amadèu. N’èi pas lo ton ahar.»

Quan los mots e sortín de la soa boca, Arnaut n’avèva pas nat espèr de recéber ua responsa positiva. Que coneishèva l’estranha dretura qu’avèva lo Mut de cap a la Cotria. Causa rara e malurosa tad eth. Shens nada suspresa, lo hueitiu n’avó pas sonque un sorríder mut com responsa. Que s’aborrín de tira, shens nat mots, l’un contra l’aute. Las armas en guarda. Lo Pastre qu’ensagè de’u presentar lo tròç de hèr a la clesca deu son tarrible adversari. Qu’estó ua error. Ua esquiva rapida e Amadèu qu’èra sus l’ala. D’ua man ubèrta, lo fantassin que l’ac arroentè ua maishèra, dab ua violéncia mestrejada. Que’s virè sus eth medish pr’amor de la fòrça de la tustada, en virar l’esquia au dangèr. Que se’n perdó l’arma… L’arnelh que brutlè deus còps de punhs. Arnaut que sarrè las dents a cada tusts. Qu’avèva lo braç que’s torçó quan lo conscrit e’u gahè tà’u mestrejar. Ua posicion de mau deféner qui l’expausava dangerosament. Lo son adversari qu’avèva deishar càder la massa entà profieitar de l’obertura. Segon lo paréisher que’u volèva viu. Arnaut sosmés, que vedó a s’apressar deu son cap la cama d’Amadèu, lançada dab fòrça. Susprés, n’avó pas sonque qu’un moment ta’s virar. Dab lo son braç libre que s’i escadó a s’emparar, lo sacrificant au chòc. Qu’entenó los sons òs a crascar. Lo braç qu’èra, suu còp, com mortet. Que l’arronçè totun, de cap a la cara deu conscrit, en uglar. Amadèu que reculè, cadut de cuu, en se tiéner ua maishèra bodonhada e arrojada. Lo pastor que se’n copè lo punhet suu còp en maudíser dius e òmis per l’escosor. Ni chic, ni briga qu’avè l’adversari sus eth. « Si n’as pas mei nada fòrça, que’t cau copar lo cap » que’u digó lo vielh. Atau qu’ac hasossi. La tèsta au miei deu nas lo milician que’s hasó en darrèr, lo balanç copat, la cara ensanguida. Dab un bram qui averé esvarjat las Tarascas deu Mau Bèc, Amadèu que’s ganhè la craba. Que tornè lançar l’ataca shens pensar, perdut dens la soa colèra. Lavetz que vedó lo còs d’Arnaut s’ahoní, lo cap a trucar lo sòu rocalhós. Susprés, que s’esperperè en tot prene’u aus braç. Que comprenó de tira çò que s’èra passat, l’error qui vienèva d’estar comesa. Que lhevè los uelhs de cap au Bernat :

« Ne m’espis pas atau, que m’a escolhat aqueth trucaperuc »

La protèsta qu’èra vededera sus la cara d’Amadèu.

« Deishà’u aus Tacs » ce’u contunhè Bernat en getar lo meroprat a tèrra

« Qu’ei dejà crebat.»

Amadèu qu’ac reconeishè tanben, qu’avèva a’u deishar aquí. Que’s tornè lhevar e que’s virèn de cuu, camin hasent dinc au bordalat qu’avèvan quitat a la prèssa quauquas òras a…

Lo tornat qu’estó silenciós. N’i avèva pas sonque los bruts de las bòtas hangosas qui s’engravèn aus bardòcs. Arren ne hasèva pas puisheu a l’avança. La seuva qu’èra tostemps tranquilla com l’òli a l’esguit deu dia. Qu’arribèn fin finau a la cantèra qui serviva de murralha èst.

– Hòu Peu-ros ! Ce digó Bernat tà saludar Gaston, qui qu’avèva plan segur un peu de milhòc. Amadèu que’u saludè deu cap. Mes a despieit d’aquera cortesia, los dus companhs n’avón pas sonque ua escarrada seguit per un escopit per responsa. La gaita que’us espiè en ahroncilhar los uelhs çò qui cavè enqüèra mei las soas ruhas.

– E d’on vienen los dus piròus nostes ? Ce digó fin finau lo guarda en tot tornar ajustar lo son casco de punta.- De segur qu’èran a braconar quauques púpias deu clan ? O dilhèu drin d’intimitat que’us hasèvan besonh ? Las soas mans ne mantièvan pas sonque ua causa, shens equivòca. Amadèu e Bernat que passavan l’entrada deu vilatge, shens s’avisar aus nhaflas. L’entrada n’èra pas sonque marcada per un drapèu, hons roi e tres montanhas d’aur, maine deus Coha-de-hèr. Au nòrd, lo Mau Bèc qu’ombrejava los camps qui garrapavan en terrassa dinc au som de la vath. Acessats atau de la Grana Mar qui devorava la tèrra a l’oèst e ac assecava tot e la barba d’Amadèu tanben. Aquesta qu’èra vaduda precòçament, com totas las que portavan los òmis deu son clan, seca e blanca. Qu’èra la costuma de la ligar dab un anèth d’estam, dab lo quau s’amusava sovent en tiene’u enter lo matapedolh e lo lecatopins e en tot gardar los uelhs fixats sus las horcas.

Acerà qu’i avèva la taneria, un endret on las pèths de lop e de bocau qu’èran penjadas amassa. Amadèu que lugarnè de cap a Bernat, aqueste que semblava destenut de plan, au ras de çò que semblava d’estar un larèr que tot lo monde aperavan lo Nidau. Amadèu que i passava, com la màger part deus poblants, un temps considerable. Las cantas que s’i cantavan e las pregàrias que s’i disèvan sus las pèths pausadas au sòu. Au miei d’aqueth lòc, qu’i avèva un huec deus grans qui ne s’estupava pas jamei. Lo quau bohava la soa ardor per tota la sala, unica era tanben. Que i entrèn en tot bohar sus la lors mans glaçadas tanlèu qui sentin las purmèras aujors tornar cauhà’us.

« Hèi!» Ce digó Bernat, las personas presentas que’s tornèn de cap a la pòrta, hèita d’ua vela de tres espessors de lin. «Amadèu e Bernat ! Ça-vietz !» La votz cridassèra que copè un moment totas las discutidas. Los dus òmi que s’assedèn, camas crotzadas, davant los qui’us esperavan. «E podem saber çò qu’avèvatz fotut ? Be v’esperam despuish òras !» Los uelhs qu’èran, naturaument, sus Bernat en esperar un explic.

« Escota Alaric, n’ei pas la nosta fauta qu’avèvam entamiat lo retorn de la ronda de nueit nosta quan vedossim…» Ne’u vagè pas d’acabar qu’Alaric lo digó « Òh peus dius e òmis clava-la ! » Qu’estó çò que hasossi shens nada pena. Amadèu, eth, n’avèva pas opinat e qu’escotava, adara, lo drude, deu peu long e gris. Aqueste que tornava préner la discuta qu’avèvan copada en arribar. « Plan ! Atau, lo Baron que ns’envia…Quin s’apèra dejà ? » Que’s tornè de cap a un òmi, a la soa man dreta « Tederic » ce digó l’òmi

« Òc qu’ei aquò, donc aqueth Tederic, qu’ei un baile deu clan… » (Amadèu e Bernat que s’espiavan shens gausar tornar copar Alaric).

«Que ns’an demandat d’amassar arma, carn, òmis e lan… abans la soa arribada. ».

«Perqué ?» Ce gausè Bernat.

«Non te’n des deu perqué pepiòt. Hè çò que’t disen.»

Lo mut qu’avèva comprés. Qu’èra clar com la lutz. Ua batalha qu’èra a s’aprestar e que calèva lo maxímum de mejans entà esperar véncer. N’estó pas sonque après quauques micas, komis e cantas, haut o baish tres òras, que deishèn la casa amassa, tà partir cadun de lor costat.

Amadèu que caminava pro vist de cap a la boca deu bòsc, lo medish deu quau èra sortit aqueste matin. N’avèva pas podut saborar la fòrça e l’aciditat deu komis dab los autes tant lo mot « lan » que l’avèva trucat. Shens saber vertadèrament perqué que temptè de retrobar lo camin suu quau avèvan, dab Bernat, perseguit l’unic mèstre lanèr deu parçan. «Hòu tu ! E m’avèvas de manca ?» Amadèu qu’alentí aus mots de Gaston. Ne volèva pas semblar estranh ad aqueth hisson. «On te’n vas atau ?» Ne hasó pas sonque ua salutacion deu cap. N’estó pas briga estonant, Gaston que se’n contentè. Que trobè lo saut, n’estó pas sonque un còp entrar au bòsc que corró a hum de calhau. En sautar, en escambilhar galihèrnas e rius. Que’s perdó l’alet. Qu’averé perseguit dinc au darrèr sumsit estossi necessari. Qu’estó dab un posnhac que s’arribè a l’artiga on tot s’èra passat. Que tornè pujar lo cap a despieit de la soa lassada tà non pas véder sonque los bosquets de flors blavas e pro. Au son dehens n’i avèva pas sonque un mot qui retreniva dab ua violéncia de las tarriblas « Caralho ! »