Per Felip Peire
La vila qu’èra prumèr silenci. Qu’èra la règla. N’èra pas tostemps estat mes qu’èra atau, adara. La vila qu’es dobla : vivanta e sos-terrenha, arruèinada e visibla. Entre, la guèrra… tecnologica, destructadora e irradianta.
Tot malastre que’s pòt suportar, question de temps, de dòsi, o deus dus. L’umanitat, tà subervíver, que s’èra enterrada en pensar a totjorn, shens pensar a doman. Qu’es atau qu’avè contunhat, a víver. Mes los umans ? Qu’èran vaduts « taupas », tots los de las generacions vielhas e damorats devath la tèrra. Aquò durè bèra pausa, lo temps de la Transicion Grana.
Mes pr’amor l’òme qu’es hilh deu sorelh e non pas de las tenèbras, que’u calèva reconquistar la tèrra tre que seré possible. Qu’èra un privilègi entà las generacions navèras d’i tornar, au-dessús. Que devèva estar aquò, la libertat.
Contra la paret de l’immòble vielh, lo Joan qu’agachava lo grop de mainats que vienè tot just de sortir deu SAS 42-A, en zòna èst de la periferia de la megalopòli. Que damoravan amassats, quasi pegats los uns aus autes pr’amor de l’invisible dangièr. Lo lor monde qu’èra brutau : odors, promiscuitat e palor. L’aire ací qu’èra gaujòla, e que’us calèva partetjar, amassa, la cremadura deu sorelh.
Lhèu per coratge, l’un que gausé, au cap d’un moment, curiós, s’aprochar d’un panèu electronic vielh. Que semblava – Joan que n’èra quasi segur a maugrat de la distància – ad aqueste modèl tant comun entà las reclamas com n’i avè aus quatre cantons de la vila. L’electronica vielha, inutila, que pendilhava suu costat ; l’ecran, copat, que refletava ua part deu cèu, gris. Lo mainat que semblava s’agachar en tot variar los angles e los rebats. Mes que’s lassè viste deu son jòc e que’u getè a quauques mètres. Lo grop que l’agachè, susprés. Silenci totun. Degun ne gausè pas rómper lo silenci. Qu’èra la règla, a la debuta. Joan que vedó au mainat contunhar la soa expedicion solitària. Qu’anèva de cap a eth, shens ac saber. Uei, que seré eth l’elegit, ce pensè.
Aquesta decision n’entrainè pas nada sentit suplementari au Joan. « Estapa n°1 acabada », ce chebitegè, en tot ensajar de mandar l’informacion au PC24. Ne foncionaré pas, mes qu’èra un reflèxe entad eth. Lo mot « mauescaduda » qu’apareishó, que suprimii de tira. Que i a bèra pausa que s’èra perdut lo contact dab lo PC24, n’ac auré pas poscut precisar quan clarament. N’èra pas un problèma, sonque un element a préner en compte. De tota faiçon, lo son tribalh qu’èra tostemps parièr, repetitiu e precís, de la debuta a la fin. Qu’èra lo melhor.
Installat darrèr çò qu’èra estada ua frinèstra, la posicion que’u semblava ideala. Que n’i avè pas tan qu’aquò d’immòbles enqüèra plan quilhats que permetèvan d’aver un tau punt de vista suu quartièr. Que s’i èra installat ua unitat a. Qu’avè dejà « tribalhat » dus còps. Que cambiava de temps en quan de plaça entà plan estudiar los comportaments, las oportunitats, los angles. Ne s’èra pas mancat. PC24 que devèva estar content d’eth. A… quan tornaré…
Que prenó l’arma de la man dreta ; que l’agradava tostemps de sentir la fusion entre lo metal de l’arma e la soa man. Tot que se passaré silenciosament ; qu’èra l’interés de las armas energeticas qu’èran estadas desvolopadas. Supression silenciosa dens lo huèc de la calor. Los quite ausèths ne serén pas perturbats per lo murtre qu’èra a se preparar,… Aquesta pensada que l’amusè ; d’ausèths, n’i avè pas mei. La cibla qu’èra aqui, inconscienta deus sons darrèrs instants. N’èra pas pressat. Que coneishèva lo procediment,… que n’èra a l’estapa duas.
Lo grop que s’èra un chic mei esparpalhat e ua gojata de la color deu cèu que s’èra raprochada de noste curiós. Eth n’avè pas arrefusat la companhia perpausada ; au contre, que semblava har lo « quequós ». Qu’èra tant diferent, lo monde deu dessús ! Eths, que son de la generacion « elegida » tà debutar la transicion, la reconquista de la tèrra. N’èra pas la Luna o Mars lo futur de l’òme, mes plan aquí. La Tèrra era, non, n’èra pas estada briga en dangièr ! Que seré aquí dinc a la soa absorpcion peu Sorelh… Mes l’umanitat, era, que s’èra mancada de pauc.
Los companhs deu cople qu’èran un chic mei luènh, a estudiar çò que semblava a un veicule de transpòrt deus temps vielhs, que ne’n damorava pas gran causa manca la siloeta de ferralha. Lo temps que passaré atau pendent l’orada de sortida.
Lo Joan qu’ajustè la mira ; qu’èra plan aquí, calme. La gojata ne seré pas un problèma. Que s’èra definida ua règla desempuish bèth briu. Una unica pression deu dit. Qu’èran estats los òrdis. Ne seré pas eth que’us cambiaré. La solitud deu sniper, ne la podèva pas ressentir. Qu’èra en servici, au servici deus umans ! Sortir atau en plen jorn qu’èra préner un risc entà la sauvaguarda de l’espècia que calèva empachar : article 5.2 deu Còde. Vertat, a la debuta, ne se passava pas arren. Qu’avè l’imensitat de la vila entad eth, solet o quasi. Ne profietava. Puish los SAS que s’èran obèrts e qu’èran apareishuts, chic a chic, los mainats de la pèth gresa. La règla qu’es la règla e degun ne’u ordonè de la non pas cambiar.
Qu’èra un tribalh com un autre en fèit. Perqué repotegar ? Perqué chifrar mei qu’aquò ? Qu’avè enquèra 30 minutas tà préner la decision de’u suprimir. La decision, n’èra pas la soa d’alhors. Que n’avè pas qu’a gerir lo timing, observar la cibla, apréner per n’eliminar d’autas. Pr’amor que n’i avé, d’autes.
Lo mainat n’èra pas estat causit a la lèsta. Potenciaument, qu’avè ua « capacitat de reproduccion importanta » – dixit l’alinea 3 de l’article 2 deu Còde. Tot risc de mutacion genetica qu’èra a esvitar. Qu’èra escrit ací, au mei pregond de son èste, dens la memòria viva. Lo mainat eth, tostemps acompanhat de la gojata, se raprochava petit a petit deu SAS. Lo temps qu’èra comptat. Lo grop, un temps dispersat, qu’èra a se tornar formar. A maugrat de la distancia, que’s sentava la goia de se’n tornar a l’empara de la tèrra.
Ne calèva pas tròp trantalhar, se que non e seré tròp tard. Que i auré ua victima de mei e n’èra pas possible d’ac perméter. Qu’èra temps d’arrestar la maquina infernau. Qu’èra eth lo responsable. Lo mainat qu’èra adara a mensh de 10 mètres de l’entrada deu SAS, ua bona part deus sons amics dejà engolits, tornats dens la securitat de la vila. Quan ordonè lo tir, n’avó pas nada emocion ; qu’èra atau.
Lo tir energic qu’entrè dens la placa frontau. Per un osbervator plan posicionat, que seré estat possible d’observar lo resultat de la fusion deu metal, au bèth miei deu trauc de quauques milimètres, abans que lo Joan s’afalessi, inanimat, lo circuit principau irremediablament destruisit. Entà eth, com entaus autes robòts deu son modèl, qu’èra lo punt de desactivacion letal. « Fatau error » qu’apareishó au panat sus l’ecran de lums blaus, abans de s’estupar, definitivament.
Quatorze. Qu’èra lo quatorzau, ce pensè lo Guilhèm. Un de mensh, d’aqueste « Joan » que los umans s’èran perdut lo contre-ròtle au parat de la Transicion Petita, e que d’ara enlà, metodicament, que menavan accions entà suprimir las generacions navèras. Sonque mascles, tostemps de dotze ans. Eliminats a cinc mètres de l’entrada deu SAS, au tornar. Tostemps. Un bògue ? Ua error de programa ? Ua soleta responsa s’èra impausada : la « desactivacion terminau ». Lo Guilhèm qu’èra entrat en activitat cinc unitats a. Mes dens lo son soviéner, qu’èra ger.
Aqueste Joan, qu’èra estat complicat de’u detectar dens l’immensitat deus « grata-cèus » abandonats e amagat au bèth miei deus detrituts irradiats. Que verifiqué l’informacion èra plan arribada a CT05. Un messatge de felicitation que rejunhè los precedents. Ne prenó pas lo temps de’u legir. Simple copiar-pegar, ce pensè. N’èra pas greu, n’èra pas sensible a la reconeishança.
Dejà, los detalhs d’ua navèra mission qu’èran arribats. Qui sap quant n’i avè enquèra atau en libertat, « perduts », de Joans. Que’u caleré tota la fin de la jornada entà arribar au ras de la pila desquilhada deu « pont nau ». Que poderé estudiar la zòna tre l’endeman.
Que s’avisè totun l’indicator de la bataria qu’èra vadut arroi ; ne se podèva pas mancar, qu’èra acompanhat d’un son desagradiu que’u balhè instantanement un mau de « cap ». Que pressè lo « pas » en tot quitar la soa tuta.
Lo brut mecanic deu desplaçament deu Guilhèm que diminuè chic a chic. Estossi possible, la vila qu’èra tornada au silenci.