Juli Verne foguèt un escrivan conegut per la sieunas òbras de fantasia mas çò que paucs sabon es qu’escriguèt sciéncia-ficcion tanben. E òc, a maugrat qu’es un genre que se desvolopèt amb mai de fòrça al sègle XX i aguèt tanben precursors d’aqueste genre pendent lo sègle XIX. E Juli Verne es un d’aqueles.
Pr’amor qu’aital pòt èsser definit sens dobte un roman sieu que benlèu a l’epòca foguèt pauc comprés. Fòrça mai conegudas son las òbras sieunas coma “Lo torn al mond en 80 jorns” o “20.000 leguas sosmarinas”. E l’òbra que ne volem parlar, “En l’an 2889” es benlèu una de las sieunas òbras mens conegudas.
Mas Verne merita tanben de poder èsser classat dins aqueste genre amb tota justícia. E ara l’editoriala Maillon-Dorriotz a publicat en occitan una seleccion que fa pensar sus cossí aqueste grand escrivan poguèt preveire tantas invencions tecnologicas que fòrça temps aprés la sieuna mòrt foguèron realas.
Aital, Verne , a “En l’an 2889” parla d’un mond que benlèu los òmes e las femnas del sègle XIX aurián pas aimat. E tanben los de la nòstra epòca. De vilas amb mai de 10 milions d’abitants, ostals de mai de 1000 pès de naut o tudèls pneumatics que viatjan a una velocitat de 1000 milas l’ora.
Un empèri jornalistic
E tot aquò per mostrar cossí es lo mond que i a al torn de l’Earth Chronicle, l’empèri jornalistic mai grand del planeta en l’an 2889. Un empèri dominat per Fritz Napoleon Smith, que decidiguèt un bon jorn apostar per lo telefòt coma mejan de distribucion de noticias. Amb aqueste, los soscriptors pòdon recebre cada jorn las novèlas que vòlon e a un prètz minuscul. Aquò nos fa pensar tanben en la tecnologia actuala amb Internet – que podem escotar se volem las noticias de la ràdio, la television o la premsa escricha en quinsevolh ora del jorn.
Imaginatz vos un mond que segon Verne es tant avançat que la mejana umana de vida s’a incrementat de 37 a 52 ans ! Podem imaginar çò que pensariá Verne del mond actual qu’a una mejana de vida als païses mai evolucionats tecnologicament de mai de 80 ans ?
En l’an 2889 totes los aliments son preparats segons de principis scientifics en una atmosfèra depurada de microorganismes. Solament en aqueste mond del futur a pogut l’òme, l’èsser uman, viure mai e mai ans. Çò contrari a la dièta que i a uèi lo jorn. De mai en mai los aliments son mens sans e aquò finirà per provocar una disminucion de la nòstra mejana de vida . E aquò balha una autra reflexion: arribarem un jorn al mond descrich per Verne en l’an 2889 ? O marcham en una autra direccion ?
Lo mond de Napoleon Smith l’an 2889 es tanben un mond de bonur. Un mond que permet a la femna de Smith de marchar amb tudèl pneumatic de Washington a Paris en paucas oras. Una epòca que permet que lo marit posca minjar a distància de la femna en tot utilizar las imatges de la comunicacion fonotelefotica.
Avètz pensat a la videoconversacion de Messenger que podem utilizar uèi lo jorn amb la familha e amics mais lonhans cada jorn ? E es tanben un mond que l’èsser uman es prèp d’arribar a èsser un dieu pr’amor qu’es prèp de descobèrtas scientificas coma la resurreccion. Çò que fa pensar en la genetica d’uèi lo jorn e cossí prèp sèm de poder recrear al laboratòri d’animals e tanben d’espècias escantidas.
A nivèl politic, totun, lo planeta es pas tant rica coma uèi. Amb la vida conquistada d’autras planetas, paucas potèncias an pogut subreviure lo pas del temps a la Tèrra. Una d’elas es, cal pas o dire, Estats Units, qu’an lo domèni de tot lo continent american e fins de la Granda Bretanha. Euròpa, a maugrat d’aquò, solament es un pichon espaci de confrontacion politica e benlèu tanben militar entre la libertat – qu’a en França e París lo sieu reialme e que tanben balha òrdres a tot lo sud-oèst continental – e Russia, qu’arriva fins lo fluvi Ren. Un mond que s’i parlan paucas lengas e qu’a arribat a la monotonia futuristica lingüistica mai prigonda.
Juli Verne voliá nos avisar que lo futur a pas d’èsser una tòca positiva maugrat la tecnologia ? Qu’aquesta pòt ajudar l’èsser uman e plan mas que sèm un animal mai del planeta o qu’avèm pas d’arribar a la categoria de dieus ? E quand i arribarem, que ja ne sèm prèp, aquò serà positiu o pas ?
Ara l’editoriala Caillon-Dorriotz nos permet per primièr còp de poder gausir del mond imaginari de la preïstoria de la sciéncia-ficcion amb aquesta òbra de Juli verne. Paucas òbras foguèron tant ben escrichas e imaginadas pel mèstre de la literatura fantastica del sègle XIX. E o podem far d’una manièra plan aisida pr’amor que las òbras publicadas en occitan per aquesta editoriala pòdon èsser compradas sul pic, an bonas reviradas e son fòrça economicas. E o podem far pr’amor que son libres electronics. Un fach pauc comun e fòrça, fòrça interessant: www.caillon-dorriotz.com
Chrtistian Andreu
diunegre.com 