Shaitan

Per Joan-Claudi Puech

(trὸç deu roman a  l’escritura “L’alabrena negra” )

Aviá coma lei saumons, lo Pèire, coma elei aviá la memὸria dau gost de son aiga mairala. Podián nadar a cὸntrasuberna e retrobar la fὸnt. Mai dei saumons n’i aviá plus ges que remontavan lei flumes, lei ribieras e lei rius dau país. Leis ὸmes avián esperat pasmens que tornèsse una mena de vida sauvatja, mai lei nafraduras dau sègle vint e lei borrolaments de la premiera mitat dau sègle seguent avián tot emportat.

Aquò fasiá uech sègles, trente ans, quatre mes, quinze jorns e vint-e-doas oras, dins lo temps deis òmes, que lo Pèire de Bovila assajava de rejόnher la molher, la Guilhemeta.

Risojelèt Shaitan an aquela pensadissa. S’èra pas enganat dins la chifra. Çò que l’estonava lo mai, èra pas tant aquela longevitat fòra normas que la constància dins la quista. Una enigma. Mai deis enigmas tant n’aviá.

Esperava sus lo trepador. Una nuech d’ivèrn, doça, de plueia caudeta, una de mai, tornava començar. Lei fotòfòres de l’avenguda remandavan una lutz foscarina. Quilhat, tancat de drech, agachava lo cèu dau costat dau ponent. Lo calabrun èra de cendre gris. Esperava, la cigareta de còntrabanda de pegada ai bocas.

« La darriera d’aqueu cadabre » se diguèt entre eu. Sarrèt lei parpèlas. Ges d’ostau, ges de sosta, per aqueu còrs gausit …A despart de l’espitau .. . « Suenhs de regeneracion … ». Es aquí que de monde l’esperavan. Anonims.

Una caneladura dins lo braç, per esperlongar la vida, per aquelei qu’an lei mejans. Per aquelei que se la pòdon pagar. Per leis autrei, totei leis autrei, se faliá levar lo mafre per subreviure e puei sofrir un brigon, encara un pauc, avans que de se faire pónher per compassion. Per umanitat que dison.

Mai tot èra estat sempre ansin. Per que lo monde pòsque durar, se continuar un pauc mai cada segondas, fau ben que perisson leis èsser e lei causas. Per tant luench que Shaitan se ne’n soveniá, aviá pas poscut faire de mens, ò de mai, qu’aquò dependiá dau ponch de vista.

Dins lo còrs lei nanὸparticulas assautavan de pertot.

«  Sus lo pic anaretz mièlhs, sabètz ! »

La votz de l’infiermiera. Sentiá sa man que quichava la sieuna, coma una maire la de son niston au cabeç. Nimai auriá pas degut sentir aqueu milierat de bofigas microscopicas que vanegavan d’un globilhon rotge a un autre, mai teniá una consciénça fonsa d’aqueu vièlh còrs gausit. Vesiá lei particulas nadar a còntrasuberna, coma lei saumons. Se tocavan aquestei, tant n’aviá dins la ribiera. Èran a la cima de son existéncia, de sa vitalitat, e es an aqueu moment que leis ormònas mandavan lo sinhau de la fin. Lèu tot se desgalhava. Lèu l’individú aviá de se reprodurre per contunhar l’espècia avans que de disparéisser, boca venguda inutila, e lei micrὸs particulas de son cὸrs serviriá de norridura per tota la ravalha de venir. Una reüssida aquel èsser, una meravilha d’eficacitat! Pas parier de l’autra creatura, qu’aurà faugut d’una mutacion genetica, insignificanta e banala en soma, coma totei leis autrei, per que se sentiguèsse en defòra dau monde. Aquò aviá tot cambiat. Aqueste cambiament pasmens èra eu meteiss causa naturala mai l’òme non consentiá en sa condicion, e an aquὸ Shaitan i podiá ren. Aviá assistit, despoderat, a l’astrada umana. Mai lo pastre seguís mai l’aver que non lo mena. L’aviá ja dich au Pèire, quand aquest voliá pas morir.

Lei nanὸparticulas se pausavan dessús lei cellulas embrutidas, puei s’espompissián d’escumas amaras, toxinas disián, escupits dessecats de la vida.

Aviá la vision mentala dei globilhons rotges que, reviudats, tornamai espelits, varalhavan per coradas. D’aire nòu per un òme nòu. La fònt de jovença. Quasi. Mai ineficaç per un còr gausit d’aguer tròp gausir.

Lei marrits radicaus libres, engabiats qu’èron dins sa càrcer d’aur fin, s’escamparián via la vessiga dins l’aiga de gandòla. Es aquí, ara, que faliá cercar lo metau preciós. Dempuei l’acomençança dau Monde, li semblava que leis òmes avián pas poscut faire sensa. Uei encara mai, que n’avián de besonh per sa medecina.

« -Anaràs mièlhs. »

Lo tutejava ara, pròva que lei causas s’enregavan pas coma faliá. Mai eu aviá plus enveja de se tirassar un cadabre. Aquela fònt de jovença tecnologica, tant extraordinaria que siguèsse, èra pas mai qu’un pedaçatge. Perqué se ne’n contentar bòrd que podiá cambiar de veïcul ?

Escotar lo malaut, lo faire parlar fins au darrier badalh qu’aviá de contar sa vida per se ne’n consolar. Tot vuejar d’un còp e la mòrt passariá la bonda sensa que se n’avisèsse. Mai encuei es ela que parlava. Eu l’escotava pas. Èra pas necessari. Bastava de la tocar; una istòria umana tot simplament.

La frema li teniá la man tancada cὸntra la cueissa. A travèrs de la blòda Shaitan sentiá la michor dau còrs e tres venetas blavas que ponchejavan just sota la pèu daurada, belèu la premiera variça, mai ela se n’enchautava pas. Quarante-tres ans, pas mai, pas mens, la frema amagava pas son temps entre ela. Curiosa aquesta acceptacion plena de la realitat de son èsser.

La vida dins tota sa fòrça. Èra temps per eu de cambiar de veïcul, mai posquèt pas. Es un ratalhon, un peçuc de pas grand causa que l’en empachèt. Podiá pas resquilhar, viure dins aquela mescladissa de patz e de serenitat que caupiá en ela, que pauc a cha pauc espompissiá lei carns. Lo bonur. Encara una invencion umana, emai siguèsse pas qu’una idèia, aquesta l’aviá totjorn secat. Aquesta subre-fòrça que sempre mancava a la creacion qu’aviá de bailejar.

L’òme defuntèt maugrat lei nanòparticulas. Aviá jamai parlat, a un moment pasmens aviá bretonejat quauquei mòts per eu meteiss, dei vèrs que parlavan d’un ostalon dins una vau perduda. Maria-Joana se rememorièt lo casau dei vacanças de son enfança a Montlodier. Son paire Frederic li demorava encara, un bèu vielh anacoreta de quatre-vint ans dau peu blanc e deis uelhs maliciós color d’azur.

L’espitau aviá d’informar la familha, mai Shaitan èra solet dempuei l’acomençanca.