Estela, de Morvan e Buchet, ei ua banda dessenhada europèa de principi des anades 2000. Fòrça joen donques, ei un comic que compde damb ua illustracion magnifica amassa damb ues istòries que – i a excepcions – non arriben ara qualitat literària d’ua banda dessenhada dera nòsta epòca. Maugrat açò, ei ua sèrie de ueit volums que pòt arribar a èster sauvada pes excellentes illustracions de Buchet e quauques istòries que capten era imaginacion deth lector e lo pòrten ar espaci alunhat, on demora Estela. Mès aguestes non convencen ena sua totalitat.
Diden que Jean-David Morvan (1969) descorbic eth mon dera banda dessenhada en tot liéger Valerian e qu’aguesta siguec era arrason de voler arribar a èster un bon guionista de bandes dessenhades . Aguest poirie èster, dilhèu, eth cas en d’autes series de banda dessenhada d’aguest autor – que son deth genre dera fantasia e pas dera sciéncia-ficcion- coma Era Recerca des Responses (Tanben trabalhades damb Buchet), Troll (damb Joann Sfar) o Reflèxes perduts (damb Savoïa). Estela –Sillage en lenga francesa – a conegut un succès des beròis damb ua fòrça bona critica des aimants dera banda dessenhada. Eth sòn numero ueitau a arribat a ganhar eth premi Engolesme 2006 per melhor banda dessenhada entà joeni. Maugrat aquerò, volem hèr ua critica de bona part d’aguestes bandes dessenhades (n’i a mes de 15) que dilhèu son dirigides a un public mes joen e non tan adult. En çò que toca a Philippe Buchet (1962) cau reconéisher qu’ei un illustrador excepcionau. Lector d’autors coma Jack Vance o Philip K. Dick, a realizat d’autes series coma Nomada e tanben a trabalhat en Era Recerca des Responses. Ei era excepcionau qualitat des sues illustracions çò que sauve – maugrat es bones critiques – Estela e non poder atau díder qu’ei una banda dessenhada mediocre.
Ua civilizacion nomada
Navis ei ua gojata que demora de manèra sauvatge en ua planeta perduda en espaci mes alunhat. Non i a èsters superiors e era demora en tot caçar e viver sobre es arbes d’ua planeta qu’a coma environament majoritàri ua seuva sens fins. Ei un èster urós –maugrat eth sòn primitivisme- que non sap e non vòl saber arren dera vida en exterior dera planeta.
Ad aguesta planeta arribarà ua des centenats de races alienigenes que demoren coma nomades en ua coa de milèrs de naus espaciaus que viatgen per Univèrs sens fin. Er objectiu d’Estela – qu’ei coma s’apera aguesta civilizacion – ei desconeguda e tanpòc se parla sobre era sua origina. Maugrat aguesta fauta pro grèu, eth prumèr capítol d’Estela, aperat Huec e cendres ei un des melhors de tota era sèrie.
Un alienigena deth poble Hottard – un des milèrs de pòbles que viatgen damb Estela – arribe donques ara planeta de Navis. A era ajuda des vigilants, un poble artificiau que solament hè çò qu’ei ordenat per autes races mes intellectuaus, coma es Hottard. Navis lutarà en ua persecucion que demorarà pendent tota era banda dessenhada, contra es vigilants. Fin finau, e damb era ajuda d’ua dusau raça alienigena, poirà enviar un messatge d’ajuda ara pròpria Estela. Çò que hèn es Hottards ei totauments enebit pera confederacion de nacions que formen Estela e arribaràn ara planeta entà ajudar Navis.
Mentre aguesti arriben, Navis harà un discors sobre era libertat qu’impactarà fòrça es vigilants e aguesti, fin finau, se revelaràn contra eth Hottard que vò conquistar era planeta de Navis entara sua raça.
Era fin d’aguesta prumèra banda dessenhada ei estonanta totauments. Estela ajudarà Navis en tot crear un petit planeta artificiau laguens Estela on Navis poirà víver. Fin finau, Navis ei eth solet èster uman qu’an conegut es d’Estela e la cau sauvar dera extincion.
Aguest serà eth prumèr problèma morau qu’es creadors d’Estela mostraràn ath lector. N’i auràn d’auti. Era dusau banda dessenhada d’aguesta sèrie, Colleccion Privada, Navis, ja convertida en ua ciutadana mes d’estela , aurà de lutar contra es exigéncies amoroses d’un nòble d’ua auta espècia alienigena, Enshu Atsukau, cònsol independent.
Maugrat es problèmes moraus de Navis, aguesta tanben harà amics des bons, Ribb Wund, generau d’Estela, Snivel, eth sòn robòt, Magíster, president dera confederacion estalana, Mackel-Loss, eth sòn tutor o Babau, eth solet vigilant que pensa per eth madeish.
Evolucion sens arrason
Engranatges ei era tresau banda dessenhada d’aguesta sèrie, que tanben a un cèrt nivèu fòrça bon en eth desvolopament dera istòria e que contunhe dam bues illustracions excepcionaus de Bouchet.
Navis ei utilizada pes sues aptituds coma èster uman coma un agent espaciau estelan qu’a d’ajudar desparièrs planetes a resòlver es sòns problèmes. Un d’eri, TRI-55 768, qu’a evolucionat des d’ua epòca de gèu damb uns mamifèrs – fòrça semblants a cangarós- a ua civilizacion industriala on a esclatat ua revolucion. Navis serà enviada entara planeta per ensajar d’arrestar era sang qu’a d’arribar.
Era planeta ei fòrça interessanta entà Navis pr’amor qu’es sòns abitants actuaus son fòrça semblants as umans – mès non son umans -. Navis estimarà es primitivi abitants dera planeta, es Puntes, e tanben es sòns abitants actuaus. Arribarà a conéisher era amor sexuau damb un d’eri en tot desbrembrar era trista condicion de solet especimèn dera sua raça en Estela. Mès non poirà suportar eth tracte pòc amistós des nòus abitants – evolucionadi des ancians Puntes – a aguesti pr’amor que son tractadi damb violéncia e pòc respècte.
En tot cercar quina siguec era origina d’aguesta evolucion pòc naturau –pr’amor que non a arribat en milions mès en milèrs d’annades, Navis serà prèp de trobar un aute uman en er Univèrs. Après era evolucion, eth nòu president a descobèrt quina ei era origina dera sua espècie – es Puntes – e deisharà qu’era populacion de TRI 55 768 desvolucione entas Puntes un aute viatge – era evolucion qu’a patit era planeta ei totauments artificiau e non a cap objectiu finau. Aguest serà un des autes problèmes moraus que Moran e Buchet exposaràn en Estela. Evolucion ? Evolucionar perqué o entà qué ? A viatges non cau evolucionar se non avèm determinadi valors damb nosati. Un hèt qu’ens a de hèr reflexionar prigondaments coma èsters umans en relacion a tot çò que se debana aué ena nòsta estimada planeta Tèrra. E passa pr’amor que nosati ac volem.
Navis contunharà es sues aventures espaciaus en tot visitar planetes medievaus qu’an agents estelans que luten contra eth tràfic de planetes que hèn es politics d’Estela. Tot açò abans de veire coma en ua civilizacion tan avançada tanben i a races que viven mau e d’autes que viven melhor, en tot las sometre economicament.
Ei çò qu’arribarà ena cincau banda dessenhada d’Estela e qu’òbre un nòu problèma morau entà Navis e entath lector.
Terrorisme Ftoross
Estela, maugrat qu’ei ua nauta civilizacion e qu’en divèrsi aspèctes ei fòrça superior ar des umans actuaus, tanben patís problematiques que poiriem aperar universaus. Entre aguestes era corrupcion des diferentes races que i viven, eth nepotisme e d’auti que hèn que quauques races alienigenes, coma era des ftoross, demoren en ua praubesa etèrna. Ei pr’açò qu’es ftoross son ua hònt de problèmes terroristes entara Assemblada estelana. Navis viurà aguesta situacion en prumèra persona e veirà qu’aquerò non ei just. E ac vò solucionar.
Non cau dider que Navis, soleta contra milèrs de races qu’an constituït Estela e que non vòlen pas cambiar, non poirà hèr arren. Ac ensajarà mès, de viatges, es esfòrci que hèm ena vida, se non son acompanhadi des auti, demoren en arren.
Totun, es petites accions de Navis hèn públic eth problèma e seràn era semença d’ua possible solucion futura. Conclusion ? Cau tot hèr pr’amor qu’es petiti cambis, de còps, tanben son poderosi.
Zòna de Nauta Seguretat ei ua des bandes dessenhades mes flaques dera sèrie Estela. Navis vò sauvar Ripp Wund, un sòn amic, ancian generau dera armada estelana, qu’ara ei en preson. Entà sauvar era sua vida, entrarà en ua grana rebellion des presonèrs en ua aventura que non a arren d’originau. Fin finau, eth gran problèma de corrupcion que patís Estela traparà ua fin urosa. Mès non serà pes accions de Navis. Un amic sòn aurà era solucion, mès es autors an demorat ueit bandes dessenhades enquiac voler hèr. Causetes deth guionista. Ehem, ehem…
Natura umana
Aguesta ei, segontes era nòsta modesta opinion, ua des melhors bandes desenhades de tota era serie. Sabem ja que Navis siguec sequestrada dera sua planeta e metuda dens Estela sens ac voler. Sabem tanben qu’a podut trapar jamès un aute èster uman, maugrat qu’er objectiu des sòns viatges coma agent espaciau deth govèrn estelan ei ne trapar un. Demora soleta en er univèrs – o aquerò pense – e era sua mes grana illusion serie trapar especimèns dera sua espècia. Umans.
Navis a creat un concèpte morau sobre era existéncia umana qu’ei irreau. Pense que son ua espècie generosa, amable, qu’estime ajudar es auti e es environaments planetàris. Com poirie èster d’ua auta manèra se Navis ei atau ?
Era suspresa arribarà quan en ua mission que hè era soleta, sens cap orde deth govèrn estelan, arribarà a ua planeta on i a… umans! Era felicitat de Navis serà gran pr’amor qu’en un prumèr moment, a podut descobrir ua comunautat sincèra, primitiva e en armonia damb eth sòn environament.
Mès es umans an un radàr que cride naus espaciaus der univèrs entàra sua planeta. Un còp arribades, es umans, coma se siguessen pirates, aucissen mascles, femelhes e mainatges per panar-les tot çò qu’an. Era suspresa de Navis ei totau. Navis arrestarà era tuada mès tornarà a Estela soleta, en tot se decepcionar dera espècia umana. Navis pensave qu’avien totes es caracteristiques positives qu’era evolucion nos pòt aver balhat. E trapa qu’era evolucion degradada, qu’a plaser en tot tuar, que non respècta eth sòn environament e qu’ei ua des pejors espècies der univèrs. Un miralh de çò qu’èm es umans aué ?
Quauques aventures d’Estela non son gaire originaus mès dilhèu non cau hèr ua critica ferotge d’aguesta banda dessenhada. Es illustracions de Buchet son de grana qualitat e Morvan, de còps, e solament de còps, presente uns problèmes moraus umans que poirien èster generaus en tot er univèrs. Se liegem Estela, de segur qu’aurem boni moments coma lectors e fans dera sciéncia-ficcion. Totun, es critiques dera epòca que didien qu’ei ua des melhors bandes dessenhades des darrèrs temps, dilhèu non son cèrtes. Ei ua banda dessenhada bona, mès non ei tant bona. E maugrat tot arrecomanem , se non avèm arren mes a hèr, de la liéger. Buchet ben ac merite.
Christian Andreu
diunegre.com 