Batracitrum Dendrobatidís

Per Joan-Claudi Puech

Aicí, ancian temps, s’escolava una ribiera, e dins l’ombra calheta dei sauses, a l’estaca d’un cort ponton de fusta, la barca dau Grand se bidorsava plan-planet sus lo miralhejar de l’aiga. Ara ren de tot aquὸ existís plus. Se ramenta lo bacèu que li mandèt lo paire, lo jorn que la dessobtèt a jogar sus lei pὸsts porridas. Auriá poscut passar a travèrs e se negar!

“Èra lo bὸn temps, sospira Vogala, un temps benesit dei dieus, d’antica bonomia!” Ara la barca s’es enanada en avau dau nient, coma lo Grand, coma Papà.”

Lo ponton s’es escrancat dempuei dins la fanga bruna e viscosa, rosegat un pauc mai luench per lo B.D (Batracitrum Dendrobatidís), una mosidura qu’èra apareissuda dins leis annadas 2020. En quaranta ans i aguèt plus ges de batracians sus Tèrra. Aquestei siguèron lei premiers de la granda extincion. Pauc a cha pauc, granolhas e grapauds s’èran empeirats, se faguent fossils vius. Lei filanchons invisibles de la mosidura s’incrustavan sota la pèu. S’èra agut dich qu’aquὸ passava ais ὸmes tanben. Èra pas qu’una mena de bolet microscopic fin finala e pasmens lei fongicidas e leis antibiotics avián plus ges d’efècts sus lo B.D.

Lo paire de Vogala dispareguèt dins l’un des darriers accidents collectius de veituras. Un sociolὸg, que passava encara a la television, aviá explicat qu’aquὸ èran dei menas de suicidis de massa, inconscients, mai comandats per la necessitat biologica de la subrevida de l’espècia, un pauc coma lei liemings, aquelei ratetas de l’Artic, que de temps en quora se ronsan dins la mar per s’i negar. Gaire de temps après, lo carburant siguèt definitivament agotat, lei batariás electricas se posquèron plus fabricar, e degun aguèt lo temps de trobar l’energia novèla, infinida, que lo reactor dau centre d’assais nuclears aviá implosat, tornant faire lo big-bang a l’enrevèrs, fins au non-ren. Resta plus qu’un immens garagai ambé dei fumarὸlas au fons que s’escapan de la lava roja.

Vogala coneguèt jamai sa maire que moriguèt en jacilhas fauta de suenhs. Enfant soleta, demorèt a l’ostau après la despartida dau paire. Aquí, dins sa solesa, se recaptava dins lei sovenirs dei racὸntes ancians. Amava quand Papà li parlava de la vida dau temps dau Grand. L’ostalon, a çὸ que li contava, èra tot de fusta, e ambé dei fenèstras en mai d’aquὸ! Siguèt solament a la fin de sa vida que lo Grand se decidiguèt de faire coma lei vesins, de renforçar l’ostau d’un capa de betum, en laissant d’aiçí d’ailà quauquei fèndas estrechas, just de qué faire passar lo bot dau fusiu. D’unei, dei tὸtis, dei creserèus, afortissián que dei mutacions terriblas èran possiblas.

Dὸrme gaire Vogala qu’a totjorn paur d’èsser atacada dins son sὸm, cinc a sièis oras li bastan, e puei la nuech es lo bὸn moment per se riscar dins la maire assecada de la ribiera e i caçar quauquei scrabόs. Leis espincha per l’arquiera, aquestei, que s’arrestan en chormèta davant un vièlh bidon de fèrri per ne’n gratusar lo rovilh que rosigan puei ambé glotoniá. An lo ruscle. E es lo moment. Vogala se ronsa defὸra ambé la destrau, benlèu la dau Grand, e cada fes capita de ne’n estorbir dos ὸ tres au cὸp. Rintra a l’ostau e leis espelha quant e quant, es a dire que lei leva sa carapaça e sei budèus feruginόs avans que d’estremar lei cadabres dins la crὸta, sus una laissa de betum. Aquí lei scrabόs van secar naturalament. N’aurà per manjar.

“ Quauqu’un mai?”

Vogala fai venir la culassa per engatjar la cartocha. Ne’n tèn plus gaire, li sobra una caissa pas mai. Dèu èsser un d’aquelei rodaires sempre en bosca de quauquei viures. Passa lo fusiu per l’arquiera.

“Tiretz pas!”

An un èr estranh aqueleis Òblongs dau suc pelat. Sus sa tèsta en forma d’uὸu d’estruci, la pèu es mai espessa e rugosa, e aquí dei pichὸtei crosetas brunas entremescladas li fan coma una mena de brodariá. Parier dau pitre, onte leis ὸmes avans arboravan un aus cresput de peus vertadiers, e li agradava a Vogala de laissar jogar sei dets dins lei bloquetas sedosas.

Lo B.D aviá infectat leis umans e fὸrça ne’n moriguèron. Leis enfants que nasquèron, semblava que la mosidura li aguèsse esparnhats, mai avián aquelei tacas brunas e la tèsta desformada.

“Adieu beutat! Me dison Pὸkgὸ. Siáu Òblong e ne’n siáu fièr! Ai una tèsta, dos braç, doas cambas, coma tu, e un solet sèx, grὸs e un pauc lὸng. Me vὸli acoblar ambé tu. Se siás interessada.

-M’agradas pas, que li fai Vogala, mai perqué aqueu nom estupit?

– Èra una idèa dau paire, en sovenir d’un juὸc que se jogava sus lo telefonet-lunetas; “Pokemon go 2020”, me pensi. As conegut aquὸ? Se ditz qu’èra estat una meravilha! Aquὸ rassegurava, assolava, vos ocupava, vos levava lo lanha, l’enueg. E a tu, coma te dison?

-Vogala.”

S’escacalassa l’Òblong. Un rire grèu e sorn que restontís subran dins la maire assecada de la ribiera.

“– E tu que te trufas de mon nom!

• A ieu, s’aprèn a un juὸc de television. Faliá trobar lo mot lo mai lὸng. Lei jogaires chausissián sei letras: “ vocala, consonanta, vocala, vocala…” que disián, e ieu drolleta repetiá, e deformavi:” vogala, vogala…” Es ansin.

• Ai pas conegut aquὸ, qu’existiá plus. Mai siás vièlha! M’interessas plus!”

Vogala ne’n sentiguèt una pessugada au cὸr. Pensèt subran a sa solesa, a sa puta vida de lὸnga amenaçada per d’èssers avilits e predators. Aquest semblava inofensiu. Decidiguèt donc de l’adoptar per procrear.

“ Benlèu que t’interessi pas, mai m’agradas fin finala, te vὸli ben, aguent ren de mièlhs. Pὸs intrar!”

Lèva lei doas fustas que tancan la pὸrta. L’Òblong, un pauc crentόs, espincha au dedins.

“-Es rustic au tieu. Darrier èra una ribiera, verai?

-Òc, verai.

-Vèni d’un endrech onte i a un aubre encara!

-Es pas possible! Messὸrga! S’encanhèt Vogala.

-Òc, un aubre! Enfin benlèu qu’es pas qu’una biga, mai sembla qu’a dei racinas bὸrd que s’enfonsa dins la tèrra.

– Vὸs manjar? Ai dei scrabόs. Te balharà dei fὸrças aquὸ, te faràs galhard!”

L’Òblong fonha, fai lo besuguèt:

-Grandmercé, mai me vὸli simplament acoplar amb tu per tocar la prima.

-Quanta prima?

-Sortes jamai de la ribiera? I a una prima per lo repoplament. Tèni un quasernet! Me lo signaràs après lo coït. Ambé vint signaturas aurai drech a una boita de tofu, ambé trente a una botelha de vin “cuvada 2030”, e ambé quaranta una dimenjada a …

– M’enuejas subran. Finalament ai pas enveja de ta semença. Mai te lo signarai ton quasernet, t’en fagues pas.

Sembla solatjat l’Òblong.

-Mercés Vogala de me facilitar lo prètzfach. Me pareisses trὸp… Siás pas de mon temps qué!”

Puèi grata camin amb una signatura de mai, e Vogala se crèi de tornar a sa solesa quand una vὸtz la crida defὸra. Una siloeta dau costum negre s’es tancada davant leis arquieras.

“Siáu contrarotlaire dau repoplament, adonc vèni per contrarotlar s’avètz ben agut un rapὸrt ambé l’Òblong Pὸkgὸ…”

“-Anatz vos faire fotre!” Que siscla Vogala, en faguent fuὸc dins la poussa grisa davant lei pès dau secafetge.

Lo prepausat au repoplament bretoneja quauquei formulas administrativas costumieras, dei somacions benlèu mai, puèi s’en vai eu tanben.

Vogala a la sentida que d’ara en avans sa tranquillitat serà compromesa, pasmens de nuech li fau tornar encara cochar lei scrabόs, que fau ben viure. Dins la maire de la ribiera trὸba una pichὸta placa de coire verd ambé dei letras dessús quasi escafadas. Reconeis lo mot “Convivència”, lo nom de la barca dau Grand.

Per lo premier cὸp de sa vida d’adulta, dei lagremas li vènon neblar la vista. Aicí, ancian temps, s’escolava una ribiera, e ela lo saup.