La ploja d’estela

Per Remèsi Bòi

(Publicada suu País Gascons n°285)

Peu monde, la novèla que’s cantava. Las votz difonicas deus ta’sfuars que hasèvan víver aqueth planeta mort en har bronir a pàrias las banquisas blavas qui’u cobrivan. Aqueth reclam qu’anonciava la Solas, la renavida deu sorelh. Lo Grian’gorm, qu’èra lo nom que’u balhavan los purmèrs èstes, aceras ombras qui corrèvan per las dunas torradas. De la tor d’observacion enlà, los uelhs suus ecrans, qu’èri a sequenciar aqueth lengatge secret. Cada frequéncia qui vadèva de las lors còrdas vocaus, qu’èra goludament captada peu micro subersensible. Qu’èri au punt de resòlver l’enigma quan un messatge prioritari de l’estacion C.A.B.A.U que’m vienó interrómper las cèrcas. Qu’averí volut non pas arrespóner, mes lo men programa de cèrcas ne’s podèva pas pèrder la sola subvencion, quan seré escassa, qui’u demorava. En sospirar, que m’estanquèi d’escotar la canta tà arrespóner. Qu’èra un secretari, manifèstament pressat de transméter lo son messatge. Ne’m digó pas sonque tres mots : amassada de tira. Puish que copè la comunicacion video. Qu’amassèi sus ua memòria neuronau totas las resultas qu’obtienoi, mes aqueth fiquièr ne’m hasèva pas pes suu cervèth. Que passèi peus correders vueits deu pòst avançat dinc au cobèrt, on m’esperava la capsula de l’ascensor orbitau. Que’m caló dètz minutas tà aténher l’estacion, e dètz segondas tà’m har rénder lo disnar. Ne m’agradava pas l’ascensor orbitau ; la pujada que n’èra tròp violenta e qu’avèvi l’estomac tròp delicat. Quan la pòrta e s’obrí, un agent d’arcuelh qui m’esperava que m’indiquè la sala de conferéncia. Dehens, quate òmis vestits a la mòda que’m lugarnavan. En Urpós, lo president-director generau deu M.E.T qu’avó purmèr la paraula. Shens m’espiar que pausè ua question tot d’ua. Aqueths mots, que’us enteni enqüèra a shiular. Que’m demandè s’èran de valuda, que parlava deus ta’sfuars segur. Qu’averí volut convence’us, mes que volèvan arresponsas que n’avèvi pas lavetz. En memòria n’avèvi pas arren qui’us podossi assoplejar. Tad eths, aqueths èstes misteriós n’avèvan pas autant de valor com lo lor sorelh e los mens estudis ne hasón pas pes en la lor decision, que decidín lavetz d’aplicar lo procediment d’espleitada de l’estela unica d’Anteach. Que condemnèn atau las ombras a non pas mei aloncà’s per las dunas e que’m convidèn a partir. Que podèvi tornar suu C.S.S Redempcion tà recéber ua afectacion navèra. Que n’èri tesicada…

Darrèr dia au pòst avançat, qu’avèvi a amassar los ahars de pos, pr’amor l’estacion orbitau qu’avèva anonciat la novèla e los pretendents a l’obratge qu’arribavan dejà. Lo sorelh qu’èra cerclat peus purmèrs cargos de desmantelament, com ac èri peus esbirros deu M.E.T qui’m susvelhavan despuish lo purmèr dia qui seguí l’amassada. Que cranhèvan probable ua accion desesperada… dab rason. Que soscavi d’avertir los ta’sfuars de çò qui’s passava, de la tradida deus òmis qui volèvan consumir lo lor sorelh e que profieitèi d’un momentòt de solitud tà’m desencadenar de la lor empresa. En lo cobèrt, que panèi un aeroeslissader dab pro de carburant tà encontrar las immensitats desconeishudas de dehòra. Qu’èri tant per tant sortida que las alarmas cridassèras deu complèxe qu’anonciavan la mea desapareishuda. Los projectors que s’aluquèn en remirar cada movement a l’escuranha e dus aeroeslissaders que se’m lancèn au darrèr. Que causii d’anar de cap tà las dunas torradas on los avèvi vists a cantar. Lhèu, que’s podèva qu’i estossin enqüèra a hestejar la renavida darrèra deu Grian’gorm. Qu’avèvi dab jo lo sintetizader de lenga qu’apitèi tà’us parlar. Podossi foncionar ! Qu’èra cruciau que’m comprenossin. Qu’avèvi los esbirros deu M.E.T au darrèr qui s’apressavan de mei en mei. Lo men materiau qu’èra pesuc mes necessari, ne’n podèvi pas deishar lo mendre element. En ziga-zaguejar qu’evitavi los arrais verdàs, qui èran lançats contra jo. La perseguida qu’èra suu pit, lo ventnèu que’m hasèva puisheu a la huejuda e los perseguidors, mei acostumats ad aqueth exercici, que m’en·honhèn au ras d’un perider. Qu’èra acabat ; que m’i èri mauescaduda. Que baishèi de la maquina en demorar dreta, los uelhs fixats suus òmis qui s’avançavan. Que coneishèvi lo prètz de la tradida ; que n’acceptavi las consequéncias. Lo vent que’s panè l’alet e la nèu la soa caduda com tà assistir au purmèr devís de la mea fin. Que’us vedèvi a avançar las armas a la man, encarats a’m tornar miar dinc a l’estacion, on m’esperava ua senténcia de las tarriblas. Que clucavi tà profieitar deus darrèrs moments de libertat en saunejar aus èstes blaus com las banquisas qui cantavan per las dunas, en imaginar la lor lenga parlada de hiu com lo briu d’un arriu e las costumas d’ua societat que ne coneishèvi pas lavetz. Que’m hasèva dòu d’arrenonciar ad aquò…

Puish un brut sord, crits e planhs que’m hasón obrir los uelhs. Los òmis qu’èran suu sòu a’s barrejar la sang qui’us sobrava. Au dessús deus còs, que’s tienèva ua fòrma umanoïda, grana e prima, dab ua pèth blava clara quasi blanca, qui’u vestiva los òs. Qu’èra un ta’sfuar, que n’èri segura. Que caminèi de cap ad eth, en hicà’m los captaders deu sintetizader sus las còrdas vocaus. Qu’averí pensat la vista d’ua umana que l’espantèra mes ne’s mautè pas quan arribèi aus sons costats. Que’m semblava compréner, que’m presentèi mes ne voló pas enténer lo men avertiment. Ne m’amuishava pas sonque un triangle blau qu’avèva pintrat suu front e que’m convidè a’u har seguici. Que s’aperava Morsean… Qu’èra la causa sola que’m digó.

Que caminèm òras de reng en la nèu, lo hred e lo vent, com viatjadors shens estela. Qu’èri au darrèr a espiar lo men gavidaire de cap a pè e lo curiosèr que m’inspirava que’m hasèva desbrembar l’urgéncia de la situacion. Qu’avèvi l’esperit esdogat peu pes de la mea imaginacion. Que n’avèvi lo varam e lo huec de l’estrambòrd qui’m brutlava los pòts. Que saunejavi en caminar quan l’arrea soa e m’empachè d’anar mei luenh. Qu’èram davant ua espuga, grana, pregonda e escura, que los rapòrts d’exploracion e descrivèvan com ua susfàcia estèrla e shens nat interès. Çò que hasèvam ací ? Morsean que passè purmèr, e que desapareishó en la treslutz en deishà’m dehòra. N’esperèi pas longtemps abans de’u véder a tornar e amuishà’m l’espuga dab la man en convidà’m a i entrar. Qu’entrèi shens esitacion e çò que vedoi lavetz que’m dè ua mina esmiraglada…

Ua tela de pèth de mantua espessor qu’avèva enganat los drònes d’exploracion. L’espuga n’èra pas vueita d’interès, mes conhida de vita. A l’entorn d’ua pèira quilhada, ua tropa d’èstes similars a Morsean que m’espiava. Qu’avèvan estancat las danças e las cantas, nat brut ne vadó pas devath los rebats deus huecs, qui petejavan a plaser tà non pas destorbar lo moment… Puish, au mei pregond de las pregondors deu silenci, ua votz pausada e audibla com la nèu que tornè lançar las celebracions. Los cercs que’s tornèn formar en virar sus si medishs, miats peus cants difonics. La pèira qu’èra guardada per un ta’sfuar qui portava suu front un cerc o un zèro pintrat. En vede’m a arribar que’m sorridó, la cara vestida d’ua armonia apatzanta. Lo men gavidaire que’m hasó signe ; que podèvi parlar. En ajustar los captaders, que lancèi l’avertiment en l’ac contar tot, la tradida deus òmis, lo lor projècte e la fin d’Anteach. Mes ne’m semblava pas compréner, lo profieit qu’èra dilhèu ua concepcion tròp umana entà que la podossi compréner. L’èste deu cerc pintrat suu front, shens interrómper los cants, que m’arresponó que las causas, qué qu’estossin, ne podèvan pas durar eternaument, que la montanha mei hauta e vadèva lo sable mei prim e l’arrea mei dreta e’s plegava devath lo pes deu temps. Quin har combàter l’injustícia a’us qui ac acceptavan ? A’us qui seguivan lo briu deu temps shens travà’u ? Que cambièi d’estrategia en parlà’u deus òmis qui sosmetèvan lo temps e las causas a la lor volontat. Aqueths òmis qui s’avèvan martirizat lo planeta dinc a l’estupada de tota vita e qui suberviven adara en devorar la lutz deus sorelhs. Los trèits de la soa cara que’s torçón d’orror quan comprenó çò qu’èra l’espècia umana.

Qu’estanquè las danças e las cantas, los autes ta’sfuars que l’escotèn quasi religiosament en s’amassar en un cerc unic a l’entorn de la pèira quilhada, e qu’i cantèn e dancèn sus ritmes navèths aus quaus ne comprenèvi pas arren. Au plafon de l’espuga, ua clichèra que deishava passar adara los arrajons blaus deu Grian’gorm, qui enlugrejavan lo gris de la pèira dreta. Aqueths esclats de lutz, que dessenhavan cercs de la color deu sorelh sus las parets, grans e petits, tots perfèitament clars. Que viravan tots en ua ronda frenetica, qui seguiva lo ritme deus dançaires. L’anar d’aquera dança qu’anava de mei en mei viste, las cantas que rasonavan de mei en mei hòrt e puish sobtament, tot que s’estanquè, las cantas que’s carèn, los dançaires ne dançavan pas mei e los cercs que desapareishón… Qu’èra lo Grian’gorm çò’m digón, l’unic sorelh d’Anteach qui avèva entenut la lor crida e shens mei d’explics que’s contunhèn las festivitats. Que’m convidèn a minjar e a béver en m’aperar Ár dheirfiúr e quan voloi pausar questions suplementàrias sus çò que’s passè, que’m digón d’esperar tres dias e d’espiar lo cèu…

Que passèi los tres dias seguents a espiar lo cèu, quan los ta’sfuars los passèn a hestejar la renavida de l’astre e çò que vedoi lo tresau dia ne’m pareishó pas reau… com l’expression d’ua vertat esconuda, qui regiva l’univèrs, drin a drin, lo sorelh qui èra blau e hred que creishó tà vàder jaune e caut. En tres dias, ua estela nana quasi sharra, qu’èra vaduda un astre poderós, qui desvelhava un monde que pensavi mort. Las planas estèrlas e torradas qu’amuishavan d’ara enlà ua tèrra negra, claufida de promessas, las mairs deus arrius que s’en·hlavan deu desglaç e las tiras purmèras que puntavan dejà lo cap…

Qu’èri asseduda dehòra a espiar çò que l’univèrs e hasèva de mei beròi, en demandà’m quin sauvar aqueth monde qui vadèva, quan un varam deus grans, de la talha deu quite sorelh, qu’emanè en irradiar l’espaci. Las soas ehlamas qu’èran enviadas de totas parts com se cercavan quauquarren a devorar, los cargos de desmantelament qu’estón los purmèrs a hóner e a lançar los cadavres per l’atmosfèra. L’estacion C.A.B.A.U, vededera deu planeta estant, que’n subí tanben los apetits herotges. N’èra pas mei qu’un puntet de mei qui desapareishèva en deishar un vueit en l’immensitat de l’univèrs. Pèças metallicas que cadón a milas e milas, en colorar lo cèu de la lor combustion. L’ascensor orbitau e lo pòst avançat, qui èran ligats a l’estacion, que desapareishón suu pic en deishar un trauc badant a la lor plaça. Suspresa, qu’espiavi los ta’sfuars qui sortivan de l’espuga en dançar e cantar, tà celebrar la lor victòria devath çò qu’aperavan ua ploja d’estela…

« En l’istòria d’Anteach, aqueth episòdi n’ei pas navèth, los ta’sfuars que vençón atau mantua civilizacion expansionista qui’us miaçava.

Tres ans a, l’estacion C.A.B.A.U que desapareishó en hà’s seguir las ambicions umanas.

Que soi adara Ár dheirfiúr, ua sòr umana peu miei deus autoctònes d’aqueth planeta, ua ombra qui dança per las comas verdejantas. »

Jornau d’estudi n°1, La civilizacion universau, 3152.