Quiti o doble (III)

Per Laurenç Revèst

Lo simpatic John nos mostrèt coma se caufar, a la lenha ambal poile. Coma manjar amb ce que plantava. Es el que segava ce qu’avia semenat. John parlava perfiechament anglés –qu’èra american- e mai occitan. Butèt la recerca de veritat a practicar l’occitan vivaroalpenc e mai dins lo parlar de la valaa de Jabron. Mas a cu parlar? Era gaire destorbat per las visitas. I èran solament qualques caminaires e mai de monde que venian perque foguèt un luèc de rodatge de film, l’afar Dominici, Malaterra e La Torre internala dal Sud. Mas esto còup, anaviam lo far nosautres lo film, per de ver, dal bòn. Levat que lo scenario prepausat èra aquel de John Bodon (un ancian politician Argentin ce disia la notícia bibliografica dal libre estampilhat US, tot es bòn per jugar sus los omonims)… Mas John e ieu sabiam ja qu’es sus la talvèra qu’èra la libertat. “The Don”, lo novèl president èra ren al corrent precisament de ce que se passava. Parlava dal contrari dins los discorses oficials quitament. Mas aquò èran gaire los mieus afars. Ero aicí per una mission amb els e basta.

Eriam sempre contact ambals Estats units d’Amèrica per una basa sonaa Albion. D’alhors, John i anava sovent per bèure un ‘pichin jaune’ e se ravitalhar en fromai de Banon que las missions secrètas i son tradicionalament esconduas dins las fuelhas de castanhier preparaas per son contact « John Ives R.» (vos farai remarcar que los agents secrets americans se sònan totes John).

A pena lo temps de simpatizar e de far una « quick merenda » que deviam s’installar dins lo QG sota lo pòrtegue de l’anciana torre de Noièrs. Alassats per tant d’emocions, coma per reflèxe, aguèro just lo temps de notar qualquas ideas e far un dessenh, que John m’explicava ja ce que deviam far.

– « Vaquí, es simple. De fach sio l’enfant de John Bodon, John B. Junior, mas per ren esvelhar la sospicion, me faguèro sonar Blacàs. Mon paire a escondut de projècts secrets per lo reviscòl d’Occitània dins sos libres que lo mai important es « La Santa Estèla del Centenari ». A provat l’experiença dal ‘triple A’ en Afganistan amb un pòble minoritari los aimacs, en Argentina ambals araucans pi en Argeria ambals amasigs, mas lo temps li laissèt ren l’ocasion de finir lo projèct. Mas los americans an mal notat e estandardizat, creian qu’èra lo ‘trip A’, per evaluar de païses.

E ce que sòna ‘La valòia’ es de fach la valaa de Jabron. Lo vilatge abandonat es Noièrs, mon paire a sa mòrt m’a demandat d’i demorar. Los estatsunians m’an pi emplegat e ne’n sio devengut lo gardian solet. Se crèson que lo modèl es exportable per lo monde entièr. Alora anam lor provar que fonciona e serèm lo modèl tant per bastir un país novèl que s’i parlarà l’occitan coma per bastir un modèl de societat equitabla. Manquèt de se far en las annaas 1960, mas benlèu ancuei seria possible? ».

– « Mas perqué ieu? » li diguèro, totalament incredule.

– « Despí que sès mainaa t’an observat, un jorn sès anat al musèu de las monacas de Mónego e de fach en faguent de juecs as passat amb mai que de succès lors tèsts. Aüra sès lèst e an dich que sès lo mièlhs plaçat per organizar e rendre concrèt aquel projèct. I es ges de badar, e mai un de tos ancians es celèbre per sos escriches ‘Recòrd e memòria’. Fòrt d’aquel saberfar, poiràs observar ce que se passa e provar de dire dins quina direccion calrà anar o non ».

Ren qu’aquò. Volio ren passar per un rebèla que s’esconde. Mos servicis èran al corrent de lor estudi sus ieu. Perqué ieu? Perqué non demandar a de representants d’associacions subvencionaas que son dins l’espèra de se far veire e de trobar de mond per los escotar?

Tant lèu nos telefonèt « John Ives R. de Forcalquier ». Nos contèt las novèlas e aviam per òrdre de dubrir las darrièras instruccions secretas. Mangeriam alora un tòc de fromai e fagueriam atencion a ben far secar las fuelhas de castanhier per fin de legir las proceduras e nòvas dins lo Banon fresc. Fogueriam atents :

« Per True Badoor : devètz saber qu’un òme sonat Francés es anat a un rescòntre anti pollucion en Olanda, foguèt aculhit coma un eraud de la causa. Presentèt un programa ambiciós per tancar lo desglaç dins l’Arctic en méter una cencha de bordilhas per contenir los darrièrs icebergs. Mas èra un còntra projèct negatiu per los Estatsunits e una guèrra comerciala clara còntra nòstres interesses. Calia protegir la natura ambal gaubi american, en demandar a de volentaris de viura coma a passat temps, sensa lo lume ni l’electricitat e per exemple se desplaçar amb de cavals. N’i a qu’avian ja aquela experiença per viure coma aquò als EUA. Las fabricas de « teddy bear » fasian d’influenciaria activa pròche dals politics dal monde entier en lor mandar d’orses de pelussas faches de matèria reciclaa. Calia aver lo sosten de l’ONU. Dal sieu costat, lo còntra projèct èra sostengut per lo moviment dals escobaires anticorrupcion pilhava d’ample dal Larzac a Nàpols en passar per Canjuèrs. La situacion èra critica. Calia mostrar la via e far d’exemples ».

Fin de messatge.

Pecat. Io, avio de mal de digerir mon tòc de Banon. Qu’a Washington, se pensavan qu’anaviam cambiar lo monde de damont a Noièrs en mostrar lo camin tot en legir dins las fuelhas de castanhièr… Tant que vira fa de torns, mas cal esperar que vire reond.

Per que tot lo monde se capigue, deviam instaurar de corses d’occitan per tot lo monde. Devia èstre la lenga emplegaa per las tascas de cadun, amb de mots simples : « òc, non, engimbrar, ont, zo, crep ». L’ambient devia èstre bòn enfant « en jòia » disian los americans coma un vilatge de vacanças o un campus estudiant, aviam de plaça per respectar la vita de cadun tot en viure en convivença e trabalhar ensèm. Deviam mostrar lo positiu de la campanha, e lo marrit de l’abandon dal país per s’anar entanar en vila, entre cans e lops urbans.

Los russos qu’èran gaire al corrent de ce que fasiam mas que espiavan de lor costat, volguèron mandar un comando per nos recuperar. Fasian gaire fisança a lor amic “The Don”? Se sentiam perduts, Albion avia a pena agut temps de mandar l’info. Nos volian viu… o mòrts? Coma saber. Non èran equipats per venir ortolear. Per astre, John e ieu avèm un equipament e fogueriam prevenguts de lor arribaa a temps. Escambieriam una revolveraa bèla, una petaraa dins lo silenci de Jabron. Una bala me grafinhèt a pena a la gamba. Fagueriam l’òbra coma cal. Lor fagueriam tastar de fetge de rit enervat a aquels lofiats.

N’aprofecheriam per governar los pòrcs (donar de manjar). Aviam un pastre qu’èra un contact segur. Un escondon professional en cas de còup dur, per se méter al vèrd, en bed & breakfast a l’occitana.

Anava, ne’n avio ja vist d’autras. Aviam vencits. La vodca val ren fàcia al pastaga. Totun son las prunas que fan la diferéncia. Las cal méter al bòn endrech.

Las causas se metèron de mal virar quora volguèron venir d’equipas de television après nòstra arribaa. L’info avia sortit. Aviam fach tròup de bosin “de cercaires fan espetar de socas per l’avenir”. CNN, BBC, India TV e ne’n passo.

Volian « far de documents pedagogics a usança mondiala » difusia sus las principalas caenas de tv dals EUA e dal monde. Los egos èran ce qu’èran e l’objectiu de « viure e agir natura » riscava de se pérder.

Era tròup. Mestreaviam plus ren. L’afar èra a venir ce qu’aviam paur, nos despassava. Amb John Blacàs decideriam de modificar lo projèct a la fònt e far la sintèsi de las idèas dals americans, de son paire amb aquelas dals ‘escobaires de politics’. Deviam acceptar de pérder de minutas de veitura, de television, de telefonins e implicava de far mens de films parièr. O calia per la planèta. Los EUA devian mostrar la draia, sensa excepcion. Donca las camèras devian partir. Èra clar.

Volguèro prevenir John Ives R.. Li parlèro en teleconferença e expausèro nòstres projècts. Nos diguèt d’un ton grèu : “Sètz l’agent True Badoor, sètz l’eiretièr. Sètz portaire de fòrça nòva. Tot es dins la tèsta. Se cal desliurar dals gendarmas que son dins la tèsta, per dubrir los uèlhs de pròches en pròches e presicar la veritat, qu’es aicí sota nòstres uèlhs mas que degun crei de non veire”. Avio mal de tèsta. Me volio dubrir lo cran coma per m’aleugerir de tròup de pensaas cargaas dintre. E m’acabèt en dire:

“Avètz qu’una solucion : pensar fortament al problèma e quichar sigue sus la tòca numèro un o sigue sus la numèro dos de vòstre telefòn. A vos de causir, avètz una arma ecologica vera entre vòstras mans…». me cresia èstre un Jedi dins Star Wars? Mas devia avançar e passar a autra causa tot aquel afar.

Es donca lo moment que deguèro pilhar la terribla decision. Esquichar o non, e sus quina tòca… Que faire, demandar a JP Focaud l’amic marselhés professional dals quizzs, manjar un canelat, far un penèc, joquèr? Pilhèro la decision e just après d’aver agit, lo trauc. Plus ren.

Me’n aviso just al drevelh que qualqu’un me gangassèt per me dire a l’aurelha… : « Òu, mon òme! De que fas a pantaisar tant dur?? Cal i anar! ».

De fach, durmio coma cal e eriam diluns de matin. Èro en retardi per menar los enfants a l’escòla e anar trabalhar dins la mieu agéncia de com’. Cric e crac, avio mal de tèsta e de pertot. Me calguèt quitar lèu maison e aquela istòria m’avia talament estransinaa qu’oblièro de… participar a las votacions. Un marrit ciutadan qué! Aürosament la publicitat e los mèdias èran aquí per me recordar de creire a la super produccion per inocents. O alora coma Total Recall èro estat reprogramat dins los sovenirs. Mas perqué seria un pantais, de qu’es ver, imaginar e pensar es ver? Per cambiar las causas tot es dins la tèsta e comença de per se, non, que ne’n pensatz vos?

En caminar, m’apercebèro d’aquela grafinhaüra fresca a la gamba? Per astre, una publicitat me recordèt lo nom de la crema super eficaça de me méter. E una nòva setmana m’asperava per far de com’ coma cal.