Quiti o doble (II)

Per Laurenç Revèst

Un « gus barac »… Non, que? « Barac… Mas òc, Barac! O diau! Lo reire president estatsunitan al telefòn? Un canular telefonic, la valisa de RMC, un cambajon de ganhar? » Cresio a una trufaria. Mas non. Èra ben un transfert despí la linha especiala dal trabalh. L’òme me parlèt en occitan amb un fòrt accent estatsunian de la west còsta.

– « Sès ben Joan de la familha Badat? ».

– « Ben ‘Yes’ » li respondèro. Que los mieus corses d’anglés me demoravan ancara en tèsta, e mai los vèrbs irregulars (qu’es ben practic per parlar de saber dire “to dig, dug, dug”).

– « Òu, mon amic, my friend! Sès una espia fidèla, avèm demandat lo tieu dorsier. E amb ton mòde de vita se sèm permeses de lo consultar despí d’ans e d’ans, e l’avèm retraçat despí tos paigrands. De fach, avèm estudiat la possiblitat d’una solucion per sortir dals problèmas politics e ecologics grèus en seguir ton biais de viure e en netiar la planèta de sa pollucion. Es lo projèct ‘No corrupcion and better world 3.0’ ».

Estabosit, sota lo chòc, me venguèron las tres suors. Èro secat. Ieu, lo pichon foncionari emplegat a far de susvelhanças e de pichonas manipulacions de manifestacions. Sio l’Òme de la situacion? Ai jamai tuat qualqu’un, levat de reputacion. O alora poiam mas solament en cases extrèmes. Un escandal servat un temps de plaçar al bòn moment, e coma lo far sortir sensa i pérder de plumas. Es tot un saber. Comprar de gents es possible, amb o sensa argent. E se i es un soïcidi après, e ben malastre per els. Tè.

Expert en gestion de comunicacion de massa. De fach, veire coma informar la societat, aver una supervision dals mèdias e tanben de l’informacion sus l’Istòria dal país. Sio estat format per aiçò. E coma cal. Ja ma grand èra una basareta, chacharona, dins lo quartier èra un centre d’informacions. “A! Tè, aquel parla a aquel, e bracean? Mas de costuma se parlan ren. Alora vau espinchar de mai pròche per legir sus las labras”… E òc, tot de recòrdis familials, un saber far ja ancian. Aguèro un moment de flotament.

Coma se sentèt, Barac acabèt lèu de me dire : « Los tieus servicis son prevenguts administrativament. Te mando un speedy elicoptèr per te menar a la Blanca Maison, te’n dirai mai ailí. Bye ».

A pron pena lo temps de cargar una saca d’espòrt amb lo necessari agantat dins una pòsta restanta de secors, que ja lo flonflon d’un elicoptèr m’apelava. Un sordat de l’US Navy nos demandèt de lo seguir, e bè… Lo viatge passèt lèu. Lo temps de consultar lo dorsier “Political e economical problems”. Aguèro lo mieu contact a l’Agéncia de Gestion d’Informacion Regulaa (AGIR, tot un programa). Me confirmava que la dimenjaa èra perdua e qu’èro plaçat en destacament dal País a dispo dals Estats Units d’America. Ieu qu’avio una carriera meana, aquò segurament anava me far progressar. Al mens esperavo.

Duermo un chico que sio crebat. Arribats sus una pista d’aterratge estandard, Barac en persona m’asperava dins lo bastiment en fàcia: « Devèm far un acamp de securitat, vene, avèm besonh que nos fagues un short brain storming ».

Dins una sala grandarassa, d’òmes mai que mai, ben de personas en costume, nos asperavan dreches, avian la mina seriosa. Aquel monde semblava èstre a aicí per pilhar de decisions tant grandas coma la sala d’acamp. Diguèt un que semblava èstre lo segond de Barac: “Sèm dins una estructura de reflexion paragovernamentala. Sabètz segurament qu’aüra fasèm plus de pressions militaras dirèctas. Exceptat sus los terrens exteriors, luenhes, que ailí, sèm capables de tot. Subretot que lo President a cambiat”. Un silenci destorbat se faguèt. E lo vesin comencèt: “ Vos avèm fach venir perqué sensa o saber, sètz portaire d’un programa de vita. E volèm aquel programa!”. Èro estupit. Contunhèt totun.

« Parlatz nos en occitan. Aicí la majoritat o capisse e serà traduch per lo demai. Alora devèm saber coma fasètz per viure. Sabètz coma jugar sus l’informacion. Mas volèm subretot saber coma es vòstra mòde de vida que nòstre objectiu es d’influenciar lo monde d’aicí per que fague parier coma vos. Coma fasètz per consomar tant pauc e mai èstre aüroses per exemple? ».

Ero decebut, èro interessant per çò que semblavo èstre e far, e non per las mieus competéncias… Manipulacions e anticorrupcion. Me prenian per un comic, quasi Loís de Funés dins lo “Gendarma de Sant Tropetz” als EUA o qué… Bòn. Veirem. Me calia cooperar, per èstre professional al mens.

Alora diguèro que dins ma familha eriam fòrts per lo ligams socials, que sabiam veire, anticipar. Aquò benlèu perqué èran un pauc econòmes, que cal èstre finòcho quora avètz gaire de sòus. I foguèro acostumat de jove. Après calia dire qu’a ma frema, li agradava de sempre l’òrt e plantar de causòtas quora anaviam dins la campanha familiala. Metiam nòstras rementas biodegradablas per far de compòst e ce que se manja èra per las galinas. Lo pichin lo menaviam a pè a l’escòla. E coma nòstre centre d’interés es la caminaa, fa pauc de despensas, levat las sabatas. Un pauc d’associatiu s’aviam de temps. Vaquí. Un engatjament ciutadan simple”.

– “E per la lenga?”

– “Per la lenga, avio tornat représ l’usatge de la lenga familiala qu’aviam un pauc estats forçats d’abandonar, al mens en aparéncia per la societat. En societat, m’èra subretot util per lo trabalh dins la comunicacion sus lo terren amb d’agents. Èra un biais de semblar estrangiers e de non se far remarcar, en nòstra societat multiculturala”.

Los tipes en fàcia m’agachèron d’una ària estudiosa, pilhavan de nòtas. « He is living in medieval times, like a Trobador » comentèt Barac. Pi diguèt alora : « Well, un detalh, avèm notat tot aquò sus nòstras tauletas, mas i son de moments que parlatz a vòstres enfants dins una lenga que conoissèm mal, de qu’es aiçò? An Ezra Pound style?».

Li diguèro que parlavo occitan als enfants e que tant coma possible, una tradicion coma las espias qu’avèm de besonh de parlar un lengatge non comun. Coma sabèm que lo monde an de mens en mens de curiositat, e qu’i son de pertot de monde diferents, al mai precís nos pilhan per de portugueses o brasiliers. E pi los enfants li calrà un jorn trobar un trabalh, alora los endralho. Sabo far qu’aquò, e endralhar l’informacion coma cal, es lo mieu mestier.

Me dison que “la diversitat es formidabla per variar los plasers, senon, se tot es parièr, es triste al final”. Parlaviam cultura… Una conselhièra levèt la man e diguèt que me comprenia vist qu’èra mièja sheroqui, mièja micmac. Ero aprovat per lo mitan.

« Ok, anam méter vòstre país sota proteccion estatsuniana e far un laboratòri per provar de salvar l’avenir, una mèna d’arca de Noè dins un luèc tengut secret de totes. Avèm un libre que se ditz « La Santa Estèla del centenari » d’un cèrt John Bodon, avèm seguit sa teoria, aquel Evangèli segon Sant John. E vos ajuarèm a tornar bastir un modèl de vita sus terra, de convivença coma disètz… Vos avèm crompat un vilatge abandonat, sonat « Noièrs de Jabron » serà vòstra « Tèrra nòva » ». Vòstre nom de còde serà « True Badoor ». Un agent vos i espèra.

Venir als Estats units per me far far un expausat sus ma vita quotidiana, aquel de còup. E devenir los menaires d’una chorma modèla en politica e ecologia, ren qu’aquò. Mon paire avia conoissut de babacools que fasian de grops ‘Lònga mai’ al pè dals santibèlis dal Madarom en Gavotina, a beure de sopas de farigola infusaa e provar de viure en hippies dins la campanha en vendre de lach de cabra, a anar manifestar còntra los camps militaris de Canjuèrs e dal Larzac. Caminèt un temps, mas après detz ans, plus ren. Tot lo monde èra tornat al sieu, subretot a Canjuèrs, qu’i èra plus degun, subretot dins un vilatge sonat Bròves.

Bòn, fin de l’acamp. Retorn sus la pista d’envòl. Fogueriam rejonches per una pichina equipa e torneriam partir dins un elicoptèr de transpòrt. Retorn devèrs lo sud, direccion Noièrs de Jabron. Lo menaire parlava de Bangcòc, de Lux B de Massilia que l’avia rescontrat, èro estonat. Cal precisar que dins lo mieu servici de l’AGIR, deviam escafar totas las allusions personalas e èsser neutres, èra la règla. D’alhors, me fasio totjorn un pauc trufar dal mieu accent de delai lo “Perif” malgrat los mieus esfòrces. E lo cap de servici m’avia dich que sensa esfòrç suplementari, la mieu carriera seria pauc remirabla. E pasmens, en furnar dins los arquius dal servici, l’existéncia de nòstra cultura occitana èra revelaa per de conversacions en octòbre de 2005 entre Miquèl Rocard e l’Ambassador dals EUA Craig Roberts, e malgrat la sortia de l’info per WikiLeaks, tot èra fach per jamai èstre visibles. Ieu e ma familha aviam jugat lo juec, e lo jugaviam ancara. Sortir dal corrent èra un risc qu’èra de mai en mai complicat de contornar fàcia al contraròtle dal monde per las tecnologias.

Dire que capiguèro lo mieu camin personal en faguent la formacion per aquel mestier. Mas aüra “calia ben viure e far bolhir lo pairòl” coma disia nòstre regretat JP. Avio quitament emparat (après) que Gadafi s’èra interessat a nosautres e volia sostenir la lenga occitan dins las annaas 1970… Es dire. Tot aquò es ver mas semblan de deliris. E doncas, calia ignorar tot aquò de segur. L’info es lo poer disia mai JP.

Mas de monde de la planèta entièra èran per nos estudiar e copiar nòstre gaubi per l’adaptar en cò d’elos, un còup emparat ce qu’avian de besonh.

Zo, arriberiam damont en un clinh d’uèlh. Se sonava lo vièlh Noièrs. Un vilatge abandonat en la valaa de Jabron que vèrs la fin de las annaas 1960 foguèt reïnvestit per d’hippies qu’i volian far un monde nòu, elos tanben. Ne’n rèsta plus qu’un d’hippie dins aquelos Alps, se ditz John Blacàs –o Blackass sabo plus ben coma se devia escriure-, que nos faria lo guida dal país e nos explicaria per lo ravitalhament. Esperavo que poirio notar sus mon quasernet ce que se passa, èra extraordinari. Coma aquò, o poirio contar un còup vielh e fatigat.