13459 en riba de Vaurana (I)

Per Joan-Frederic Brun

Dessenhs : Miquel Imbert

Aquí las prumièiras paginas d’un space operà inedich escrich vèrs 1980 (e fins ara inacabat, mas…)

Èran assetats totes dos a cima d’un grand rocàs penjalut que dominava l’ajustant majestós d’Ièis e de Vaurana. Los dos rius bramavan aval, au bas de combassas escalabrosas. Alin Vaurana serpatejava dins las planuras aboscassidas, coma un riban argentiu dins lo dardalh de la solelhada pesuga d’Arquinosa. Arquinosa de las Pleiades, pèrla dau Camin de Sant Jaume.

Xlo espinchèt mai Maurizio. En quauques minutas, en remirant la mèscla cridaira d’Ièis e de Vaurana, n’aviá mai dich qu’en dos ans d’amor e de tendrum viscuts cotria, dins l’embriaguesa recipròca dau calinhar. Xlo sabiá que Maurizio ne diriá pas mai, uòi…

Sabiá tanben, deguèsse per aquò afrontar la mòrt e de perilhs pus òrres encar, qu’aniriá fins au pus prigond de l’intimitat de Maurizio, que li desrabariá un a cha un sos secrèts, e que finirián per far, totes dos, pas qu’una carn unenca, brausenta e barbelanta.

Dins l’espèra d’aquel saupre, se sentissiá la doça e terribla paciéncia de las aranhas. Una aranha de calorenta doçor, de tendresa embriaganta e canda, mas una aranha. Los òmes, ço pensèt entre se, son de caçaires. An aquò dins lo sang : caçar per dominar, desroïr, véncer. Ieu tanben soi caçaira. Soi en bosca de brigalhs amagats de l’intimitat e dau passat de l’òme qu’aime, e que vòle far mieu cap e tot. Soi l’aranha despietadosa de l’amor, la que caça per son bonur lo que me fugís…

Car Xlo se rapelava, ara, amb agudesa. Lo prumièr còp que veguèt Maurizio, aquel jorn de terror e d’ombra. Las gents corrissián per carrièiras en cridant : la federacion umana ess batuda, los Nxfürn son mèstres d’Andromèda e de Magellan… Los esquipatges de las naus escapadas a la batalha, vestits de lutz fauba, portavan la maudison dins sos uòlhs escurs. Son agach reflectissiá tota la terror de l’espaci. Après dètz mil ans de victòrias aisidas, per lo prumièr còp los òmes s’embroncavan a de fòrças immensas, estrangièiras, irresistiblas.

Maurizio èra sol au mitan, atrencat d’un escafandre forastièr. Se vesiá qu’èra pas de las Pleiades. Mas Xlo alavetz ne veguèt pas qu’una causa : lo pes, gaireben tangible, dau desespèr que cachava mortalament sas espatlas. Au mitan de l’estramàs generau, aquel òme raiava l’orror, la paur irremediabla de çò qu’aviá atraversat. Las fents dins la carrièira s’escartavan amb respècte e crenhença davant aquel prince escur de la terror, aquel capitani desconegut tornat vencit de las estèlas perdudas : Maurizio.

D’un sol agach aviá sabut, Xlo, qu’aquel àngel descasut e nafrat, marcat dau sagèl aspre de la mòrt atraversada, èra lo que cercava, a paupas, dins sas amors adolescentas, lo qu’aviá pantaissat dins las nuòches de luna nauta, lo qu’aviá fugit dins lo gorrinitge refinat de sa vida adulta. E d’aquí enlà visquèt pas que dins una tòca : lo far sieu e se far sieuna, sens escapa. E lo desrabar, benlèu, d’aquel mirament de mòrt que raiava de sa cara ieratica. O alara s’i negar amb el, cap e tot.

 E Xlo l’aviá abordat, furtiva :

• Benlèu conoissètz pas Arquinosa ? Se vei que sètz estrangièr…

Maurizio l’aviá regardada. Son agach l’aviá atraversada coma una aiga linda. Se ne sentissiá banhada, coma refrescada, nòva, totescàs nascuda a la vida, amorosa a ne cridar, a ne morir.

E Maurizio li aviá dich simplament :

• Se sabiás coma siás bèla, femna d’Arquinosa. Mas mos uòlhs sabon pas mai pagelar la beutat. Conoisson pas que la paur, e l’orror, e lo moriment. Coma siás bèla…

Verai qu’èra bèla Xlo, vestida de seda asurenca, espelida e canda coma aquelas flors mauvas d’Arquinosa qu’emplisson de son òlga enchusclanta las nuòchs de prima, dins los grands jardins de la Ciutat, entre l’onix e lo marbre de las colonadas. Era bèla Xlo, ; coma un sòmi, com aquelas visions mai qu’umanas que venon tot còp  als astronautas quand sos uòlhs cansats de veire d’estèlas e encara d’estèlas, rebastisson dins l’immensitat las aras majestosas, sublimas e mortalas dels dieus…

Benlèu Maurizio l’aviá vista, Xlo, dins la ravacion de la lassièira, endacòm entre Procion, Deneb e Capellà, cara negrinèla e linda, cabeladura foguejanta d’estelam, còs sople e nerviós simplament vestit dels vels viradisses de nebuloses e d’amasses de gas interstellar.

E Maurizio, l’òme de las estèlas sens nombre, aviá seguit la divina Xlo dins la vila nauta, dins lo cascalh cristalin dels grífols, jos las trelhas verdejantas, cap a son ostau blanquinèl, bastit sus un rocàs cremesin que dominava la mar blonda e mirgalhada dels teulats de la vila bassa. 

E avián calinhat, tremolants d’esmoguda, la nuòch entièira. Per la fenèstra badièira passavan, silenciosament, de solelhs fugidisses silents, blavejants, qu’èran l’interminabla procession de las naus pleiadencas vencidas per los Nxfürn a Magellan. E Xlo saguèt que Maurizio, detràs las nafras d’orror que l’amudissián, l’aimava tanben a ela, immensament, apassionadament : a l’auçada dels orizonts infinits que son uòlh de navigator aviá costuma de pagelar.

**

D’intrada Xlo aviá sabut que Maurizio rescondiá, coma una plaga mortala, un secrèt immens e terrible. Mas pas qu’au cap de dos ans, aquel jorn de lutz e de vent que s’èran esvartats per campèstre per i passejar los vestigis brigalhats de lor amor, los limbèls doloroses de lor incommunicabilitat indefugibla, que Xlo comprenguèt enfin que lo mistèri de Maurizio èra vertadièirament inuman, e tocava a las raices meteissas de l’existéncia.

Maurizio aviá parla de Viacheslav. Viacheslav d’Orion, prince dels Gemèus, baron de Betelgeusa, general victoriós qu’aviؘá capitat fins ara d’empachar als Nxfürn de penetrar dins la galaxia abitada per los òmes. Viacheslav èra estat lo prumièr òme de guèrra de la Galaxia que foguèsse pas estat vencit per la superioritat tecnica, numerica e tactica dels Nxfürn. Inventant de plans de batalha nòus e genials, los aviá tres còps a de reng desfaches au larg de Magellan. Totes los esquipatges de guèrra dau Camin de Sant Jaume lo tenián per lo sauvador, e dont mai evoluissiá la situacion, dont mai Viacheslav veniá, dins los faches, lo mèstre militar  e politic de la Federacion. De tant creissiá son prestigi, que sos òmes lo disián d’estraça diusenca e li levavan d’autars ont complissián, pareis, de sacrificis òrres e barbars.

Dins los sistèmas de nauta e anciana civilizacion, coma las Pleiades, se pensava que l’aveniment dau General Viacheslav, sauvariá benlèu la Galaxia, mas portava amb el la barbaria e la descasença. E benlèu pièg. S’imaginava la societat crudèla e sanguinos qu’instaurarián los Senhors de la Guèrra, avesats a de cultes sauvatges qu’avián grelhat din la furor dessenada de las batalhas, au pus fons de l’espaci, luònh de tot existiment. Se disiá que practicavan l’antropofagia, e d’autras perversions encara mai esfraiosas. E los vièlhs mondes rics e savis, dau Centaur fins au Dragàs e a la Lira, tremolavan en silenci, des demandant se devián preferir la joata crudèla e refinada dels Nxfürn, o la sosta pesuga e sanguinosa dels equipatges fanatisats de Viacheslav.

E Maurizio, a Xlo la bèla, li aviá parlat, a votz menuda, dau grand general Viacheslav d’Orion.

La granda  idèa de Viacheslav, proclamada per sos partidaris d’un cap a l’autre dau camin de Sant Jaume, aquò’s que lo Memorial èra una legenda. Los estatjanyts dels mondes vièlhs e savis escotavan aquò amb terror. E s’èra vertat ? Dempuòi dètz mil ans l’unitat tacita dels trilions de mondes abitats de la Galaxia repausava sus aquela idèa : lo Memorial, fortalesa planetària resconduda que dirigissiá secretament l’ande de totas causas dins l’ensèms de l’arquipèl uman…

Tot l’avenir de Viacheslav repausava sus aquela escomessa : l’inexisténcia dau Memorial. Se lo Memorial existissiá, la dictatura de Viachelslav d’Orion s’avalissiá, sa glòria fondiá coma la nèu dins l’uscle mèstre de la solelhada.

E la vertat apareguèt, coma un lamp, a Xlo. Lo secrèt de Maurizio se raportava au Memorial. Dos ans aviá arpatejat dins la tenèbra, cercant lo secrèt inimaginable de son amaire solitari e inaccessible. Ara sabiá. Maurizio conoissiá quicòm totacnt lo Memorial. Benlèu sabiá ont èra. Benlèu sauvariá la Galaxia dels Nxfürn, de Viacheslav, de la Mòrt e de la Barbaria… Benlèu…

Besalenada, los peusses en desòrdre, cerquèt Maurizio. Lo trobèt assetat, solitari pensatiu e solet, sus la riba bastida de Vaurana, espinchant l’aiga grumejanta e verdala que foletejava sens fin. Dins sa man teniá un libre, un libre vièlh cobèrt de cuòr, d’aqueles que portava amb el, dins sa saqueta, aquel jorn que s’èran rescontrats. A votz nauta legissiá, que Xlo, espantada, o escotèt :

« Sunt enim qui, quod sentiunt, etsi optimum sit, tamen metu non audent dicere »

Maurizio se revirèt d’un còp e veguèt Xlo. Xlo se sentiguèt nusa e menuda, subrindada per aquel agach de flamba. Maurizio legiguèt l’interrogacion qu’èra dins sos uòlhs. Respondèt :

• S’aquò ne vira soi lo sol òme vivent, dins la Galaxia, que sàpia legir aquel lengatge. Tu, n’as pas solament ausit parlar. Pasmens, quinze-mil ans abans nosautres, foguèt la lenga de la nacion umana mai podertosa de l’univèrs. E aquò durèt mai de mil ans. Son uòi oblidats sus sa quita planeta, aqueles generals cofats de laurièr que i espandiguèron, per lo fèrre e per lo fuòc, la lutz de la Civilizacion. Emai la planeta, breç de l’umanitat, es ara delembrada. O sabes, tu, grèlh d’un pòble de nauta cultura galactica, quane foguèt lo fogal prumièr de nòstra espécia ?

Xlo clinèt la cara. Aimèt melhor de pas respondre. Cresiá de saupre mai o mens qu’aquò s’èra passat dau costat de Sirius e de Centaur, sus una pichona planeta blava virant a l’entorn d’un astre ara completament perdut que s’apelava Mòl, o Sòl, o quicòm antau. Maurizio continuèt :

• Soi un felen d’aquel pòble. Per mos avis tòque a las raices prumièiras de la civilizacion umana. Fai quinze ans que treve, de saut en saut, lo Camin de Sant Jaume. Mas en temps planetari aquö fai nòu mil sèt cents ans. Ai viscut tota la conquista de la Galaxia. Foguère dels prumièrs equipatges que desbarquèron dins las Pleiades e foguère ieu, un bèu matin de 7689, que descobriguère Arquinosa. Arquinosa ont m’amague ara coma un estrangièr. Benlèu soi un ancessor tieu… Lo nom d’Arquinosa, aquò’s ieu que lo donère a la planeta, mentre que d’autras tèrras d’en Pleiade prenián de noms bajòcos coma Rotschildland, Fordstar o Goldenbergplatz.

« Xlo ! Tòrne legir aquel escrivan d’un passat mieu, un politician savi qu’escotelèron los partidaris d’un Viacheslav d’aquel temps, enemics de la libertat e de la dignitat de l’òme. L’òme savi s’apelava Marcus Tullius Cicero. Sa frasa aquí, la que tot bèu just m’ausiguères marmotejar, ditz aiçò : « n’i a que çò que sabon, emai siágue çò mèstre, o ausan pas dire, amòr qu’an paur. » Aquò s’aplica a ieu, Filha de l’Istòria. Mas ara me calarai pas mai. La Galaxia deu, per son sauvament, saupre çò que sabe. Caucanha Viacheslav e los autres…

Un sorire de trionf empliguèt la fàcia treslusenta d’amor de Xlo. Diguèt, a votz menuda :

• Maurizio. Tu sol dins la Galaxia sabes a de bòn que lo Memorial existís…

Maurizio la cobriguèt, tornarmai, de son agach penetrant de viatjaire de l’infinit.  

• Bèla vesiada, Xlo, ma font canda… Sabiái que finiriás per dessobtar mos pus ultims secrèts Que çò que deu èstre avenga. Vène, tornem a l’ostau…

**

Los òmes de Viacheslav, cascats de testièiras esbrilhaudantas e crudèlas, reguejan las carrièiras de la Ciutat Nauta d’Arquinosa, en riba de Vaurana la verda. 

Xlo sap, dins son còr, çò que cèrcan. Maugrat las precaucions de Maurizio, Viacheslav sap que s’amaga sus Arquinosa. E lo vòl capturar, executar benlèu, torturar quau sap ? L’òrdre novèl que s’apodessa sus la Galaxia es dolorós. Mas de que fai lo Memorial ? Far e gardian de la Civilizacion Umana, pòt pas voler aquela barbaria per l’espécia ? La civilizacion umana pòt pas voler aquela barbaria per l’espécia ?

La tèsta de Xlo rebolhís de totes los secrèts que li fisèt son amaire. Orion e los Gemèus, tot pròches dins lo firmament dau Septentrion, lusisson coma una amenaça. Lo reinatge de Viacheslav lo barbar ven de mai en mai intolerable. Se ditz que prelevan sus cada capitala planetçria un dèime de cent mil joventas qu’embarcan, plorantas e reguitnantas, dins sas naus sornarudas que jamai ne tòrnan. N’i a qu’an imaginat que las polidas piucèlas capturadas èran violadas, grasilhadas vivas e manjadas per los equipatges. Quand Xlo conta aquelas rumors a Maurizio, el sorís tristament.

• Non, ditz el. Conoisse tròp Viacheslav. Es incapable de commettre un tau degalhatge. Mas çò que fai es benlèu piéger…

Xlo ne poguèt pas tirar mai. Qué podián imaginar de piéger ? Benlèu las dròllas demoravan d’annadas, paure tropèl agremolit dins las sotas dels naviris, condemnadas sens escapa a servir per lo plaser brutau dels guerrièrs ? Benlèu las liuravan als inimaginables Nxfürn ? Benlèu d’esperiéncias sus sos còsses  vius, barbelants, cridants ?… Xlo imaginava, tresananta. Mas Maurizio li volguèt pas jamai dire res .

**

Xlo sap que los guerrièrs brutaus trobaràn pas jamai Maurizio, felen de quinze millenaris de civilizacion refinada e sàvia. S’acantonan a la Ciutat. Pòdon pas imaginar qu’un ancian amiral de flòta interstellara visca sol, sens armas, au fons de la jungla. Acostumats a l’univèrs metalic e claus dels naviris, imaginan pas solament que se pòsca viure luònh d’aquò, dins la crauma dau campèstre, a manjar de raices e de pichonas bestietas presas au laç.

E un bèu matin los guerrièrs son pas mai per carrièiras, lo picar metalic de sas armaduras faubas a quitat de ressontir dins la Ciutat. La vida se desrevelha, los enfants tòrnan jogar sus lo pasiment escrincelat. Las siloetas menaçosas de la grandas naus de Viacheslav se levan pas mai dins lo pòrt, que sembla immens e void, desolat, coma un prat batalhièr abandonat. Los guerrièrs son estats cercar Maurizio endacòm mai.

Xlo s’acorsa, risenta, descabestrada, cap a l’amagador de Maurizio. Lo crida :

• Maurizio, mieu ! Amic ! Son partits…

Crida mai mas digús respon pas. Lo vent canta dins la cima dels aubres. De bestietas aludas volastrejan en siblant dins l’aire. Ges de clavas sus lo sòl. Pas de Maurizio.

Xlo corriguèt tot lo jorn, s’entravant dins los arronzes, traucant la bronda espessa, estrifant sa pèl lena. Cridava Maurizio e digús respondiá pas.

Retrobèt la clarièira ont l’aviá laissat. Quicòm lusissiá per sòu, entre doas fuòlhas : l’anèl d’aur qu’ela li aviá donat, en signe de son amor a totes dos.

*

Sap que tornarà pas veire Maurizio. Lo cèl immens, per d’aut de sa tèsta, comença de s’estelar : Arcturus, Procion, Capella, Deneb… Coma un aucèl nafrat, Maurizio èra demorat, dos ans de temps, sus una planeta, abans de tornar prene son envolada irresistibla cap a las estèlas. Aquel trillion d’estèlas enrondadas de tèrras abitadas per l’òme, la Federacion Galactica dau Camin de Sant Jaume. E, endacòm, inimaginable, lo Memorial Morgensen, centre secrèt de tot l’edifici.

Longament plorèt, la divina Xlo, pèrla treslusenta d’Arquinosa, l’amor envolat de Maurizio. Amaras, dolorosas, mortalas lagremas. E pasmens lo vent siblava dins la bronda :

• T’aime, Xlo, mai que non pòs crèire. T’aime mas me cau partir. Pòde fas fugir çò que soi…

Xlo chifrava. Partit de las Pleiades per quane biais que siá, Maurizio deviá multiplicar los sauts dins l’espaci-temps, per escapar a la garda dels vaissèls de Viacheslav. A l’ora que ela, l’uòlh enneblat, remirava lo cèl estelat, son aimat èra benlèu ja dos mil ans dins lo futur, vielhit a pro pena de quauques minutas…. Terribla distorsion entre la vida dels planetaris, e la vida dels Espacials, que se debanavan sus d’escalas de temps desparièiras…

Amaras, amaras de tant, las lagremas de Xlo, aquela nuòch jos las estèlas…