Vĭa sanctă o lo navèth balanç de la fe

Per Remèsi Bòi

Ne digó pas jamei ad arrés çò que vedó aqueth ser, peu camin de Compostèla. Vertat, aqueth camin qu’a cambiat despuish l’epòca quan la tèrra èra verdejanta, quan l’èrba e’s plegava enqüèra devath lo bohet deu vent, qui portava mei luenh las granhas de l’espèr. Non, ne parli pas d’aqueth temps. Uei, qu’avem desbrembat lo quite endret de l’antica vila de Sent Jacme. L’ermàs europèu que n’esfacè las bastissas mei hautas e que hasó esvanir aus òmis la soa plaça. Que hè sègles que la perdom. Lo pair ne coneishó pas sonque lo camin de la Compostèla nava, la sèda apostolica deu sistèma Sent Jacme. Tà l’aténher que calèva préner l’arcànjol, un transportaire navèra generacion, e córrer nau parsecs. Lo viatge, qu’ei la causa soleta que’m voló descríver lo pair. Que’m contè la soa partença de la Lua, e las coòrtas de fidèus vestits de blanc qui pujavan suu Gabrièu, exaltats peus cantics. Lo son passatge per Jupitèr e la soa visita deu tombèu de Guilhèm I, Papa purmèr de la fe reünificada. Las soas pregàrias peus prats torrats de Pluton, taus martirs de 3202. Mes ne’m contè pas jamei arren mei…

A la debuta, que pensavi qu’èra la tintèina d’un òmi, qui’s volèva guardar tad eth solet, ua descobèrta meravilhosa. Com aqueths vielhs qui vòlen seguir la mort dab un secret. Mes, mei e’u questionavi e mei que comprenèvi que n’èra pas aquò. Los sons uelhs que s’avèvan perdut la lutzada de la fe. L’amna soa que vadó tèrna, vueita de tota credença. Lo pair, lo servidor mei piós de Diu, qu’arrenonciè a l’espèr. Que’u vedoi esboní’s com los castèths de sable lunar, bohats peus vents sorelhèrs. Bèth temps a que’ns quitè, silenciós e blancuish, emportà’s dab eth lo son secret.

L’endedia, qu’èri sus l’embarcader dotze a destinacion de Sent-Jacme, au demiei deus romius blancs, la mea coroa de bròcs suu cap. L’Iblís que ns’obrí la platafòrma d’embarcament. Qu’estó l’arcànjol men. Que pugèm en reng, capbaishat, las mans ligadas per un comptèr. Las pòrtas qu’estón barradas. Un òmi que s’avancè dinc a nosautes. Qu’èra gran e prim, dab ua cara angulara qui èra hreda com ua nueit lunara, e un còs filifòrme qui quilhava vestits, qui rivalizavan de negror dab un univèrs shens estelas, com la soa votz, quan se presentè, qui lancè ua shiulèra monocòrda e glaciau. Que s’aperava Tederic av Fuar, legat purmèr de l’Iblís, defenedor gran de la fe reünificada. Que’ns convidè de’ns sèder suus sètis estampilhats P.E.C (proprietat de l’Empèri Crestian), on estom cinglats tà la nosta seguretat. Puish, dab ua agulha ligada ad un canèth, qu’estom traucats au costat, au quite endret on estó lo noste Diu. Que cadom en un som pregond, esgaudits per las darrèras cantas autorizadas a la mòda, com If I was without you, my Savior cantat peus Saints of Solaç o I confess my fault deus Angels of eternity. Lo viatge qu’èra long dinc au purmèr estanc, Jupitèr. Que’n saunejavi dejà.

Que’m brembi enqüèra de la purmèra pensada qu’avoi, quan me sortín deu sèti. Lo pair, que’u vedoi en saunei. Que’m getè ua frasa qui n’avèva pas nat sens lavetz. Que’m digó que las colomas blancas de l’amor qu’èran pesugas de la negror de l’òdi. Shens compréner çò que’m voló díser, que hasoi seguici aus hrairs qui quitavan l’arcànjol. Jupitèr, lo planeta deus miliards de miracles, qu’ahisquè l’estrambòrd deus mens companhs e que’us vueitè la dineròla. Jo, ne’m vagava pas de har lo torista. Que prenoi lo camin dinc au tombèu, deu quau avèvi entenut a parlar tant de còps. En arribar tà la plaça Sent Guilhèm, qu’esperavi trobar un monument a la hautor de la descripcion que me n’avèva hèit lo pair. Qu’imaginavi dejà un mausolèu en cronstedtita¹ de Cerés, canterat per quate tors parièras, quilhant banèras porpras, mes la realitat qu’èra tota diferenta : que’m trobavi davant ua simpla capsa de carbòni, portada sus un pitèr pro baish, emparada deus tempèris per ua tenda de lana grisa, qui clacava au vent de l’abandon. «Sent Guilhèm» qu’èra escrivut sus ua placa rudimentària, shens emberogiment superflú. Que n’èri desperdut, mes que pausèi lo jolh au sòu e que hasoi com lo pair abans de tornar cap a l’Iblis. Los hrairs qu’èran dejà a entrar en l’arcànjol. Jo, qu’èri au cap deu seguici ad espiar los cabeders que cargavan los òmis deu legat. «Segurament idrogèn liquide», ce’m digoi. Lo planeta que n’èra sancerament cobèrt. Que’m tornèi assèder suu sèti, los emplegats de la C.R.I² que’ns tornèn ligar e que partim de cap a Pluton e los prats torrats. Qu’esperavi qu’estossi miélher…

Lo pair, enqüèra lo medish saunei. Qu’èra de jolhs davant lo tombèu de Sent-Guilhèm, que pregava. Puish en m’espiar que contunhè lo devís : las colomas blancas de l’amor, que son pesugas de la negror de l’òdi. Las ombras que’s travesteishen dab la pèth deu sorelh, enlugrejant atau los uelhs innocents. Lo paréisher, non s’i cau pas hidar, que m’ac avetz aprés sus Jupitèr. Mes qui son las ombras ? Que demorava un mistèri tà jo. Que quitèi lo sèti enqüèra amortosit. Que volèvi véder los prats torrats on se liguè, bèth temps a, l’aviéner de la fe. Per un bujau que vedoi tot lo Balròg qui s’espandiva hòra de vista. Que quitèi lo gaitader qui vadó tròp estret, tà’m passar la combinason necessària tà ua sortida. Lo hred que blanquiva, au purmèr pas dehòra, la fibra qui m’emparava d’eth. La vila sancèra qu’èra torrada, ne vedèvi pas sonque combinasons qui parlavan a d’autas. Los hrairs que dèn lo torn deus taulèrs automatics, en crompar ua arròca senhada pr’ací o ua senta congèsta pr’aquí. Jo que quitèi la plaça principau tà anar dinc aus prats torrats. Que volèvi véder los prats deus martirs. Qu’èra ua plana, ua simpla alandada parièra com las autas, perduda peus exteriors de la vila. Au bèth miei, que s’amuishava ua estela color Pluton. Que lejoi shens nat interès vertadèr puish l’espiada mea que s’estanquè sus ua frasa. Que la tornèi léger mantun còp, com s’èra en ua lenga auta. Aquò hèit que pausèi lo jolh au sòu entà pregar los martirs e que tornèi en vila. Lo men cap qu’èra borrelat peu bohet deus mens questionaments, qui rotlava contra la paret deu men crani. Aquera frasa qu’aborrí contra las meas certituds l’ataca mei violenta qu’avón de combàter. Tot çò que coneishèvi com vertat, que portava lavetz ua masca navèra. Qu’èri perdut en un ermàs de dobte e quan arribèi en vila tot que’m pareishó cambiat. Aqueths òmis, tots vestits de fibra blanca, n’èran pas mei hrairs. Las lors paraulas qu’èran vadudas tà jo, lo messatge mut d’esperits òrbs. Qu’èri sord de malicia e guidat per era que quitèi la plaça màger. Que quitèi un camin, tà’n trobar un aute.

Au pè de l’Iblis, los cabeders qu’èran alinhats tà l’embarcament. Çò que podèvan contiéner ? Qu’èra de tots causa sabuda que suu planeta torrat arren n’avèva pas nada valor materiau. Qu’estó aqueth questionament que’m cacè la colèra e que’n vadó un curiosèr deus grans. Davant lo purmèr ne vedoi pas arren manca ua sarralha electronica qui guardava l’ensemble ermetic. N’avoi pas mei d’escadença dab los autes. Qu’èran tots varrolhats. Qu’imaginavi dejà los secrets que podèvan contiéner : èrba, aiga o metau. Qu’avèvi l’imaginacion en romivatge peus temps escorruts. Mes qu’èri luenh d’endevinar l’odiosa vertat.

En cèrcas d’entresenhas, qu’entenoi monges qui parlavan d’aqueths cabeders e de çò qu’i avèva dehens. Tot dus que parlavan tot shuau en se passejar peus correders escurs de l’Iblis. Despulhat de la mea combinason, que’us seguii shens brut. Que passèi per salas desconeishudas, on segurament, n’avèvi pas lo dret d’estar. Mantun còp que manquèi de’m har gahar per las cameras qui ac gaitan tot, mes qu’arribèi totun au lòc de la revelacion. Au punt shens tornar. Au moment quan la consciéncia puja tà non pas jamei tornar en l’ignorància. Qu’avèvi lavetz davant jo totas las arresponsas aus mens questionaments precedents…

Qu’èra ua sala d’ua hautor a dar lo varam, qui tienèva la màger part de l’Iblis. Qu’èra larga com un enterpaus orbitau deu quau n’averém pas bastit las parets. Mes la purmèra causa qui’m pauhiquè qu’estón los crits. Que shiulavan, aguts e planhius, com lo vent de la mar de la tranquillitat. Quant èran, embarrats en las gabiòlas ? N’ac saboi pas jamei. A milas e milas segur, quasi nuds, apielats com animaus au tuader, òmis, hemnas e mainats, vielhs e joens, mes ne vedoi pas sonque era, au bèth miei d’aquera horrèra. Nuda com la vertat, que’s deishava córrer lo peu dinc au cap de l’arrea. Qu’èra l’imatge deu paradís. Un encantament deu quau dus òmis e’m privavan, dus monges qui la miavan a un aute. L’aute, que’u coneishèvi dejà, Tederic av Fuar, purmèr legat de l’Iblís. Qu’èra dret, caraclavat, vestit d’ua tunica blanca, d’un escapulari e d’ua capeta. Qu’avèva ua espiada de las tarriblas, que hasèva córrer suu còs de la soa victima. N’entenoi pas arren de l’escambi qu’avón, mes que vedoi lo suplici qui seguí. Los imatges que’m demoraràn a l’esperit dinc a la fin deus temps, autan clars com ua solhadura qui poireish ua pelha blanca.

Ne tornèi pas dab los autes romius, quan las hautavotz anoncièn la nosta partença tà Compostèla Nava. Ne podèvi pas mei seguir lo bestiar après çò que vedoi. Que demorèi esconut a l’ombra de las gabiòlas quan los guardas quitavan l’endret. Que la deishèn agonizanta suu soc, tota alanta de dolor. Que la volèvi sauvar d’aquera expiacion injusta. Discretament que passèi de l’ombra a la lutz. Que’u tirèi las cinglas qui la condemnavan a l’impudor, mes quan la voloi portar a l’ombra, luenh deus torments, que’m prenó la cara enter las soas mans doças e que cridè lo nom de Yeshua, puish que’s trobè mau. Ad aquera crida, totas las votz oprimidas que’s hasón enténer, en cridar amassas aqueth nom. Los qui’m vedèvan que’m paravan la man enter los barrolhs tà’m suplicar. Ne’us podèvi pas deishar ací. Lavetz, que prenoi lo purmèr objècte que trobèi e que truquèi suu varrolh mei près. Puish sus un aute, e un aute. Dinc au moment quan, assautat per la horrèra, qu’avoi de deishar aqueth obratge a d’autes. Com ua onda de mar, los susmautats que prenón la sala aus guardas, e qu’eishapotín los lors còs. Qu’èri negat per ua mar de reconeishença. Ua centea de mans que’m corrèvan suus trèits de la cara.

Lo silenci, quin èra long. Los uelhs, fixats sus jo, que’m traucavan l’amna. Que’m questionavan sus l’òmi qu’èri, mes ac sabèvi jo medish ? Probable que non. E volèvan que parlèssi ? Qu’èra de mau díser. E com ac volèvi har, tres òmis que sortín de la horrèra. Ne digón pas arren purmèr. Que deishèn córrer sus jo los uelhs com tà devinar çò qui avèva motivat la mea ajuda. E puish, après ua meditacion de las bracas que baishèn lo cap. Un chebit que corró per la horrèra : Yeshua, Yeshua, Yeshua… Los tres vielhs que’s lhevèn lo cap e lo silenci que tornè. Que comencèn lavetz un explic deus longs en contà’m la mauescaduda de la reünificacion de la fe, iniciada per Guilhèm I, la soa eviccion e la soa mort, lo tornar de l’inquisicion e las persecucions que s’enseguín, l’exòde e la paur. Que’m contèn tanben l’exili sus Pluton e l’Aliança grana de 3202, la des·hèita deus prats torrats, la clandestinitat, las denóncias, las conversions forçadas, lo messatge d’espèr d’un pair e lo tornar de Yeshua, tot çò que coneishèvi de l’istòria qu’èra ua mensonja. Que comprenoi lavetz lo praubèr deu tombèu de Jupitèr, l’estela deus prats torrats e aquera frasa : Ací las cohòrtas sentas que vençón los impius, los treiturèrs faussament nomats martirs. Que n’èri esbonit, com perdut per la bruma, puish que vedoi la lutz clarejanta deu son varam, com un sorelh, que trauquè lo veu deus mens dobtes. Qu’èra davant, un sorríder timide suu pòt e per estar vestida que radiava enqüèra d’ua beutat divinau. Que volèvi que m’expliquèssi, dab era, qu’ac averí tot comprés, mes ne’m digó pas sonque lo son prenom, Magda. Qu’avoi com ua revelacion. N’èri pas mei perdut, e qu’avèvi adara ua estela de seguir. Los tres vielhs que tornèn préner los lors explics. Segon eths, qu’èri aqueste Yeshua, enviat peu pair tà lançar lo Djihad contra l’Empèri Crestian. Qu’espiavi Magda tà’m trobar los mots, que’m sorridèva. Que sentii la fòrça qui’s miralhava en los sons uelhs. Que m’inspirè lo devís que lancèi aus martirs qui partín, tanlèu la soa fin, a la conquista de l’Iblis.

Com l’arribassa de cap las andadas, los guardas-inquisitors que resistín en de balas. Arren ne podó pas estancar lo vent qui bohava peus correders. L’ua après l’auta, las salas de l’arcànjol que’s pleguèn au pes de la nosta determinacion. Qu’entrèm en la sala grana on dromiva los romius e qu’èra aquí que comprenoi lavetz lo messatge deu pair : las colomas blancas de l’amor que son pesugas de la negror de l’òdi. Las ombras que’s travesteishen dab la pèth deu sorelh, enlugrejant atau los uelhs innocents. Aqueths romius qu’èran innocents pr’amor qu’ignoravan la vertat. Qu’avèvi a’us avisar. Lo combat tau son contròle que hasó d’aquera sala un carnèr vertadèr. Los nafrats que hasèvan retrenir un cantic navèth. Qu’aurí volut evitar ua tau causa, mes la fe que tua e qu’ac harà enqüèra dinc a la fin deus temps. Podossi un dia har puisheu ad aquera realitat.

Que desvelhèm los romius, aqueths insabedors purs, e que’us transmetoi lo medish explic qu’avèvi recebut mei de d’òra. La màger part que n’estón indignats, daubuns que preguèn, mes tots que m’arrejunhón. Lo pair qu’avèva rason, la joenessa exaltada que desira tostemps cambiar las causas. Qu’èra lo son espèr quan m’esconèva la vertat suu son viatge. Que’m volèva chepicar. E intrigat, que partí peu romivatge. Que vedoi Jupitèr e Pluton e qu’aprenoi la vertat. Lo pair que s’i èra escadut de m’enviar sus un camin navèth.

Tederic av Fuar qu’èra de jolhs, manligat en esperar lo son jutjament. La horrèra amassada ne deishè pas pujar un crit en deishar un silenci glaciau senhorejar. N’avèvi pas de jutjar un òmi qui ne m’avèva pas sonque enganat. Que causii de deishar aquò a Magda e çò qui s’enseguí que’m balhè rason. La doçor de la soa cara quan s’avançava de cap a l’inquisitor qu’ahortí lo men sentit. Nada lagrema, nada veta de malícia. N’èra pas qu’amor quan l’òmi n’èra pas qu’òdi. Magda que pausè las mans sus las maishèras de Tederic en fixà’u los miralhs, on se rebatèva la lutzada de l’amna soa. La paur que’s legèva sus la cara sinistra de l’inquisitor. Que cranhèva segur un jutjat exemplar a la hautor deus crimis sons. Lo son monde qu’èra atau. Un monde on regnava ua justícia hreda, òrba e inumana. Mes n’èra pas lo de Magda. Deu cap deu pòt, que’u pausè suu front la marca deu perdon. Tederic av Fuar qu’estó amnistiat e d’ara enlà lo son camin que’s con·honó dab lo noste. Que comprenó dilhèu qu’ua via auta qu’èra possibla…Tederic que’s confirmè ua ajuda de las preciosas tau pilotatge de l’arcànjol. Compostèla Nava qu’èra enqüèra luenh e qu’èra lo solet de’n conéisher las comandas. Que ns’avisè de çò qui ns’esperava acerà.

Los inquisitors, la Senta Garda e la Seccion Secreta que seràn los nostes enemics mei herotges. Ne’s deisharàn pas convéncer peus mots. Ailàs, sonque la violéncia d’un asteroïde que pòt provocar lo deluvi. Se ne vòlen pas enténer lo noste messatge, se lo Papa Innocent XIII e los sons cardinaus ne vòlen pas deishar los lors privilègis, se la matèra grana ne s’estanca pas, que serèi aqueth asteroïde e de la mea caduda que vaderà un monde navèth. Pair, ne digotz pas jamei ad arrés çò que vedotz aqueth ser, peu camin de Compostèla, mes uei que compreni : qu’i vedotz la mauescaduda de l’amor de cap a l’òdi, lo vici vestí’s de totas las vertuts e qu’estotz un òmi de rason. Qu’ensagètz segur de cambiar las causas peus mots, mes qu’estó hèit en de balas. Ne perdotz pas jamei l’espèr en la fe, qu’ac compreni adara. Qu’arrenonciètz au monde…pr’amor ne’u podotz pas cambiar shens violéncia, e n’i volotz pas jamei cedir. Per amor de la fe que deishètz lo monde… per amor d’era que’u combaterèi. Guilhèm de Guzmán n’existeish pas mei ! Que soi Yeshua ibn Jausèp, e que pòrti a l’Umanitat la lutz navèra…

«Yeshua ibn Jausèp qu’arribè a Compostèla-Nava en 3289.

Çò que s’i passè qu’ei de tots causa sabuda, mes los detalhs

qu’escapan enqüèra a la comprenença deus fidèus. Qu’ei a la

demanda de l’espós que portarèi las meas coneishenças ad

aqueste raconte. Podossi esclairar lo camin escur de las estelas.»

Magda, Lo libe de Yeshua, 3352.

Premiada au concors deu Lector deu Val, 2016.

Via sancta version PDF